Tímarit lögfræðinga - 01.04.2013, Page 29


áhættu og allan ávinning sem fylgir eignarhaldi á eign. Eignaréttur
kann eða kann ekki að færast milli aðila að lokum“.41
Í umfjöllun fræðimanna hefur hugtakið fjármögnunarleiga ver-
ið skilgreint sem leiguform þar sem við ákvörðun leigugjalds og
lágmarksleigutíma er höfð hliðsjón af því að í lok lágmarksleigu-
tíma hafi leigusali (e. lessor) fengið í sinn hlut upphaflegt kaupverð
leigumunar, auk vaxta og kostnaðar, en við lok lágmarksleigutíma
hafi leigutaki (e. lessee) jafnan rétt til áframhaldandi leigu viðkom-
andi munar eða muna gegn lækkuðu leigugjaldi.42
a) Munurinn á kaupleigu- og fjármögnunarleigusamningum
Í kjölfar dóma Hæstaréttar í málum nr. 92/2010 og 153/2010 var ekki
óeðlilegt að þeirri spurningu væri varpað fram hvort aðrar tegund-
ir eignaleigusamninga en kaupleigusamningar væru í eðli sínu
lánssamningar en ekki leigusamningar og féllu þ.a.l. undir gildis-
svið VI. kafla vxl. Var þá einkum horft til fjármögnunarleigusamn-
inga sem algengir höfðu verið á árunum fyrir efnahagshrunið og
vísað til þess að margt væri svipað með slíkum samningum og
kaupleigusamningum. Á það var t.a.m. bent að bæði samnings-
formin innihéldu ákvæði um vexti sem almennt tíðkaðist ekki í
leigusamningum og að reglur um uppgjör við riftun fjármögnunar-
leigusamninga samræmdust ekki reglum um uppgjör við slit leigu-
samninga. Þá var einnig á það bent eignarhald samningsandlaga
41 Í dómi Hæstaréttar 24. janúar 2013 í máli nr. 10/2013 (Flugastraumi) gerði fjármálafyrirtæki
kröfu um að leitað yrði ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins m.a. á því hvort samningur
málsaðila teldist vera „fjármögnunarleigusamningur“ í skilningi reglugerðar framkvæmda-
stjórnarinnar nr. 1725/2003, tilskipunar Evrópuþingsins og ráðsins nr. 2006/48/EB og til-
skipunar ráðsins nr. 88/361/EBE. Hæstiréttur staðfesti þá niðurstöðu héraðsdóms að hafna
beiðni sóknaraðila með vísan til þess að af forsendum úrskurðar héraðsdóms leiddi að hér-
aðsdómari hafi metið það svo að nægileg leiðsögn fælist í dómum Hæstaréttar í málum nr.
92/1020, 153/2010, 282/2011 og 652/2011 til þess að komast að niðurstöðu um það hvort
samningurinn væri lánssamningur eða samningur um fjármögnunarleigu. Tekið er sér-
staklega fram í forsendum dóms Hæstaréttar að inntak spurningarinnar til EFTA-dóm-
stólsins væri hvort samningur fjármálafyrirtækis og viðskiptamanns, um afnot hins síðar-
nefnda af tiltekinni eign í afmarkaðan tíma og gegn fyrir fram ákveðnum greiðslum, teljist
ekki fela í sér fjármögnunarleigu fyrir þær sakir einar að viðskiptamaðurinn hafi í lok
leigutíma val um það hvort hann kaupi hið leigða, leigi það áfram eða afli skuldbindandi
tilboðs þriðja manns um kaup á því.
42 Páll Sigurðsson: „Fjármögnunarleiga (Financial Leasing)“. Í ritinu Lagaþættir – Greinar
af ýmsum réttarsviðum, Reykjavík 1993, bls. 150.