Tímarit lögfræðinga - 01.04.2013, Page 87

8
Sú meðvitund er rakin til þess að árið 1980 var skipuð nefnd um
lagalegt öryggi í heilbrigðisþjónustu. Hún skilaði niðurstöðum sín-
um árið 1982 og lagði bæði til að sett yrðu lög um réttindi sjúklinga
og lög um víðtækar bótareglur vegna tjóns sem sjúklingar verða
fyrir á vettvangi heilbrigðisþjónustunnar. Í kjölfar þessara tillagna
voru sett lög um sjúklingatryggingar árið 198645 og lög um réttindi
sjúklinga árið 1992.46 Finnsku lögin um réttindi sjúklinga eru fyrstu
lög þeirrar tegundar sem sett voru í Evrópu, ef ekki í heiminum
öllum. Þessi réttarþróun á sviði heilbrigðisréttar hefur einnig verið
tengd við almenna mannréttindavakningu í finnsku samfélagi. Kjarna finnskrar heilbrigðisréttarlöggjafar er að finna í þessum
lagabálkum, sem enn eru í gildi, að viðbættum tvennum lögum um
skipulag heilbrigðisþjónustu,49 sóttvarnarlögum,50 lögum um heil-
brigðisstarfsmenn,51 lögum um vísindarannsóknir á heilbrigðis-
sviði,52 lögum um notkun líffæra og vefja í lækningaskyni53 og lög-
um um tæknifrjóvgun.54 Finnland undirritaði sáttmálann um mann-
réttindi og líflæknisfræði árið 1997 og fullgilti hann 2009. Boðið er
upp á heilbrigðisrétt sem valfag á meistarastigi við Háskólann í
Helsinki. Þar var árið 2011 stofnað til dósentsstöðu í heilbrigðisrétti
en réttarsviðinu var áður sinnt af prófessor í refsirétti.
4.3 Noregur
Í norskum rétti er talið að fram á níunda áratug síðustu aldar hafi
fræðaskrif á þessu réttarsviði verið takmörkuð við sjónarhorn „lög-
fræði læknavísinda“ og fjallað um starfsábyrgð lækna og trúnaðar-
 Raimo Lahti: „Towards a Comprehensive Legislation Governing the Rights of Pati-
ents”. Í ritinu Lotta Westerhäll og Charles Phillips (ritstj.), Patient’s Rights – Informed Con-
sent, Access and Equality, Nerenius & Santérus, Stokkhólmi 1994, bls. 207-221, á bls. 208-9.
45 Lög nr. 585/1986 um sjúklingatryggingar (Potilasvahinkojen, 585/1986). Þessi lög, með
síðari breytingum, eru enn í gildi í Finnlandi.
46 Lög nr. 785/1992 um réttindi sjúklinga (Potilasvahinkolaki, 785/1992). Þessi lög, með
síðari breytingum, eru enn í gildi í Finnlandi.
 Sjá t.d http://europatientrights.eu/countries/signed/finland/finland.html, skoðað 14.
maí 2012.
 Raimo Lahti: „Towards a Comprehensive Legislation Governing the Rights of Pati-
ents”, bls. 209.
49 Lög nr. 66/1972 um grunnheilbrigðisþjónustu (Kansanterveyslaki, 66/1972) og lög nr.
1062/1989 um sérhæfða heilbrigðisþjónustu (Erikoissairaanhoitolaki, 1062/1989). Nánar er
kveðið á um útfærslu þeirra í lögun nr. 1326/2010 um heilbrigðisþjónustu (Terveydenhuol-
tolaki, 1326/2010).
50 Lög nr. 583/1986 um sóttvarnir (Tartuntatautilaki, 583/1986).
51 Lög nr. 559/1994 um heilbrigðisstarfsmenn (Laki terveydenhuollon ammattihenk-
ilöistä, 559/1994).
52 Lög nr. 488/1999 um vísindarannsóknir á heilbrigðissviði (Laki lääketieteellisestä tut-
kimuksesta, 488/1999).
53 Lög nr. 101/2001 um notkun líffæra og vefja í lækningaskyni (Laki ihmisen elimien,
kudoksien ja solujen lääketieteellisestä käytöstä, 101/2001).
54 Lög nr. 1237/2006 um tæknifrjóvgun (Hedelmöityshoitolaki, 1237/2006).