Úrval - 01.12.1949, Blaðsíða 17

LEIKIR NÆTURINNAR
15
Stig Dagerman er fæddur árið 1923, og’ var aðeins
22 ára, þegar fyrsta bókin hans, skáldsagan Ormen,
kom út. Sú bók vakti svo mikla athygli, og hlaut
svo góða dóma, að fátítt er um fyrstu bók höfund-
ar, og það sem hann hefur skrifað síðan, hefur ekki
brugðizt þeim björtu vonum, sem fyrsta bökin vakti.
Dagerman er alvarlegur höfundur þrátt fyrir æsku
sína. Hann aðhyllist ekki hina björtu trú á frelsun
gegnum þroska, hina „hvítu töfra“ bjartsýnismann-
anna. Að hans áliti er „gagnrýnin svartsýni'1 hin
eina rétta lífsskoðun. „Hvernig ættum við annars að
geta sigrazt á allri þeirri daunillu vanatrú, sem eitrar lífsloftið ?“ Þessi
virka tortryggni hefur gert hann að stjórnleysingja í pólitísku tilliti. Um
skeið var hann bókmenntaritstjóri blaðs sænskra stjórnleysingja, „Arbeta-
ren“, þar sem margir af beztu yngri rithöfundum Svia komu fyrst fram
á sjónarsviðið. Önnur bók Dagermans, De dömdas ö, kom út árið 1946,
og ári seinna einskonar ferðasaga frá Þýzkalandi, sem hann kallar Tysk
höst. Um sama leyti kom einnig út smásagnasafnið Nattens lekar, sem
meðfylgjandi saga er tekin úr. Tvö leikrit hefur hann einnig samið, og
hafa þau bæði verið sýnd á konunglega leikhúsinu í Stokkhólmi. Dagerman
flutti til Frakklands árið 1947 og settist að í Les Lilas skammt frá París.
gætum fleygt niður til hans
lyklinum.
Áki klifrar eins varlega og
unnt er upp á bekkbrúnina, sem
alltaf brakar í. I myrkinu rekst
hann á eldhúsborðið, og stirðn-
ar allur upp, þar sem hann stend-
ur á köldum gólfdúknum, en
móðirin heldur áfram að gráta,
hátt og reglubundið, eins og
andardráttur sofandi manns,
hún hefur þá ekkert heyrt. Hann
heldur áfram út að glugganum,
og þegar hann er kominn þang-
að, ýtir hann náttgluggatjaldinu
til hliðar og gægist út. Það er
ekkert kvikt á götunni, en það
logar á perunni yfir útidyrum
hússins andspænis. Það er kveikt
á henni um leið og gangljósinu.
Alveg eins og í húsinu hjá
Áka.
Eftir litla stund er Áka orð-
ið kalt, og hann læðist aftur
að slagbekknum. Hann fikrar
sig fram með eldhúsbekknum
til þess að rekast ekki á eldhús-
borðið, og allt í einu rekur hann
fingurna í eitthvað kalt og beitt.
Hann þreifar fyrir sér með
fingrunum og grípur svo um
skaftið á eldhúshnífnum. Þegar