Úrval - 01.12.1949, Blaðsíða 126

'124
ÚRVAL
■fyrr. Þetta er engin ágizkun.
Það er öllum ljóst, sem ekki
skilja lífið frá bókmenntunum,
manninn frá starfi hans. Þján-
ingum óendurgoldinnar ástar
hefur aldrei verið betur lýst en
með frásögninni af Bradley
'Headstone, og enginn hefur lýst
afbrýðinni eins vel, að undan-
teknum Shakespeare.
Að því er snerti heilsufar sitt,
vildi Dickens ekki horfast í
augu við staðreyndirnar. Hann
kallaði liðagigt fótakulda; hann
nefndi hjartasjúkdóm tauga-
■veiklun; þegar hann féll í öngvit
eftir upplestur, kvað hann það
stafa af svefnleysi. Og þegar
hann varð veikur í augunum,
kenndi hann það lyfi, sem hann
tók inn. Sumarið 1867 komst
sá orðrómur á kreik, að hann
væri að missa heilsuna, og það
var rétt, enda þótt hann vildi
ekki kannast við það. En þegar
bréfum til hans tók að fjölga,
vegna þessa orðróms, bað hann
ritstjóra einn. sem var kunn-
ingi hansuað birta yfirlýsingu
þess efnis, að hann væri ekki
að missa heilsuna, að hann hefði
ekki leitað til þekktra skurð-
lœkna, að honum hefði ekki ver-
ið ráðlagt að fara til Banda-
ríkjanna, til þess að taka sér frt
frá ritstörfum, og að hann hefði
ekki haft svo mikið sem höfuð-
verk síðustu tuttugu árin.
Það var rétt, að hann fór ekki
til Ameríku sér til heilsubótar,
heldur í f járöflunarskyni. Hann
.hafði fengið svo mörg rausnar-
Ieg tilboð þaðan að vestan, að
þau freistuðu hans, enda þótt
hann kviði fyrir förinni; amer-
ískir útgefendur og ritstjórar,
höfðu séð að sér, og voru nú hin-
ir vingjarnlegustu í hans garð.
Hann hafði fengið 1000 ster-
lingspund fyrir eina smásögu,
og 2000 pund fyrir aðrar tvær.
Þessar smásögur sýndu, eins og
jólabækur hans og jólasögur, að
honum lét ekki vel að skrifa
smásögur. Af þessum ritverkum
hans öllum hefur Jólaævintýri
eitt gildi, og er það vegna lýs-
ingarinnar af Scrooge. Ef hann
hefði ekki samið annað en þess-
ar smásögur, væri hann nú
gleymdur. Kostirnir og gallarn-
ir á verki sérhvers manns, eru
kostir og gallar hans sjálfs, og
höfuðkosturinn í verkum Dick-
ens er aðalkostur hans sjálfs,
hið óþrjótandi glens og fjör.
*
Þegar mann langar til að
gera eitthvað, er alltaf hægt að
finna nægar ástæður til að gera
það. Dickens hafði nóg af af-
sökunum á reiðum höndum, til
þess að verja upplestrarför sína
til Ameríku, og hin helzta var,
að hann færi förina til að afla
sér fjár, en hann skýrði aldrei
frá hinni raunverulegu ástæðu,
en hún var sú, að skapa sér aft-
ur hylli og vinsældir með leik-
hæfileikum sínum, en álit hans
hafði beðið mikinn hnekki, þeg-
ar hann skrifaði Martin Chuzz-
lewit. Hann langaði til að ganga
fram af Ameríkumönnum og