Úrval - 01.06.1953, Blaðsíða 34

Úrval - 01.06.1953, Blaðsíða 34
32 ÚRVAL Hæðin hefur breytt líkama þeirra svo mikið, að venjuleg líkamsmál eiga ekki við þá. Þeir hafa löng, þykk hjörtu, brjóst- kassinn er stór og hvelfdur, blóð- ið er þykkara en venjulegt mannsblóð, rauðu blóðkornin eru stærri og fleiri og æðarnar víðari. Hjartslátturinn er hæg- ari og mýkri, líkt og í þjálfuð- um íþróttamönnum. Þeir geta afkastað 20% meiri vinnu en verkamenn neðan af láglendinu og lifað athafnasömu lífi, sem mundi gera út af við hraustasta sléttubúa. I náma- þorpinu Aucanquilcha í Chile búa 100 menn og konur í 5340 metra hæð. Á hverjum morgni fara verkamennirnir upp í brennisteinsnámur, sem eru 300 metrum hærra, og þar brjóta þeir brennistein og moka í kláfa sem fara eftir streng upp og nið- ur f jallið, án þess að séð verði að þeim sé það nein ofraun. Um dýrin, sem lifa hátt gegn- ir sama máli og mennina, þau eru þrekmeiri en önnur dýr. Þeg- ar Indíánar í f jallahéruðum Suð- vesturbandaríkjanna komu með beinabera og loðna hesta sína niður á slétturnar til að taka þátt í veðreiðum, vöktu þeir hlátur. En þegar til hlaupanna kom, urðu margir kyngöfugir gæðingar að láta í minni pok- ann fyrir þeim. I Suðurameríku er bannað að koma með fjalla- hesta til veðreiða nema þeir hafi verið tiltekinn tíma á jafnsléttu áður. En dýr sem fædd em og upp- alin á Iáglendi, þrífast illa í f jall- lendi; hestar, hundar og nautfé tímgast ekki og egg eru ófrjó. Fjallgöngumenn, sem þreytt hafa kapp við hæstu fjöll, vita af reynslunni, að þeir verða að fara sér hægt, taka stutta á- fanga og hvíla sig á milli, til að venjast loftbreytingunni. Og þó komast þeir oft í kynni við það, sem þeir kalla fjallaveiki.. Þeir fá svima og ógleði og höf- uðverk, andardrátturinn verður stuttur og tíður og þeir missa matarlystina. Eftir nokkurn tíma taka skynfærin að sljóvg- ast; sjón og heyrn dofnar og dómgreindin sljófgast. Sjaldn- ast gera menn sér grein fyrir þessu, þeim finnst jafnvel að þeir séu óvenju skýrir í hugsun og skynfærin næm, en seinna komast þeir að raun um, að þeir gátu ekki einu sinni skrifað nafnið sitt þannig, að hægt værl að lesa það. Meginmunurinn á háf jalla- og láglendisloftslagi er sá, að f jalla- loftið er miklu þynnra. I 5500 metra hæð fær maður helmingi minna súrefni úr hverjum and- ardrætti en við sjávarborð. Þetta nægir líkamanum að sjálfsögðu ekki, og lungun svara því fljót- lega þörfinni með því að auka starf sitt: öndunin verður tíðari og dýpri. En lungun þola ekki til lengdar slíkt erfiði. Líkaminn verður að læra að nýta betur það súrefni, sem berst ofan í lungun, og það gerir hann með
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.