Úrval - 01.06.1953, Síða 95

SKARTGRIPASKRlNIÐ
93
Ekki aðeins konurnar, heldur
líka karlmennirnir, voru vanir
að segja vað Stepan:
„Þennan krakka hefur þú á-
reiðanlega ekki eignazt á eðli-
legan hátt, Stepan. Sjáðu, hvað
hún er einkennileg í útliti! Hún
er svo dökkhærð og svo hefur
hún líka græn augu. Hún er alls
ekkert lík stúlkunum okkar.“
Stepan var vanur að svara í
gamni:
„Það er ekkert einkennilegt,
þó að hún sé dökkhærð. Faðir
hennar hefur verið að pjakka
í svarta jörðina frá því að hann
var strákur. Og þó að augun
í henni séu græn, þá er það
ekki heldur neitt furðulegt. Það
er ekki lítið af malakíti, sem
ég hef höggvið handa herra Tur-
tjanikov um dagana. Þetta er
áminning til mín um það.“
Fólk veitti Tanjusjku athygli
allt frá því hún var barn og
þar til hún var fullvaxta. Meira
að segja öfundsjúkustu kerling-
arnar hlutu að dást að henni.
En hún var líka bráðfalleg
stúlka. Og samt var móðirin vön
að andvarpa:
„Mér er sama hvað hún er
falleg, hún er samt ekki okkar
barn. Eg held að hún sé um-
skiptingur."
Þegar Stepan dó, brá svo við,
að það var sem telpunni hyrfi
allur lífsþróttur. Hún varð svo
mögur í andlitinu, að það var
næstum ekkert eftir nema aug-
un. Þessvegna tók móðirin það
I hópi rússneskra nútímahöfunda
hefur Pavel Bazjov algera sérstööu.
Með fáum undantekningum bera sög-
ur hans ekki nein merki þeirrar þjóð-
félagsbyltingar, sem orðið hefur þar
í landi siðustu áratugina. Frásagnar-
máti hans og efnisval minnir einna
helzt á hinar ævintýralegu þjóðlífs-
lýsingar Gogols frá Okraínu. Þó er
þjóðsagnarandinn kannski enn ríkari
hjá honum en Gogol. Bazjov fædd-
ist i námabænum Jekaterinburg í Úr-
alhéruðunum árið 1879. Hann hefur
því þegar í bernsku kynnzt þeim
þjóðsögum og ævintýrum, sem lifðu
á vörum námafólksins í Úralhéruð-
unum. Hann hlaut kennaramenntun
og gerðist kennari við bæjarskóla í
heimahéraði sínu. Jafnframt byrjaði
hann að ferðast um og safna þjóð-
sögum og hélt hann þeirri starfsemi
áfram eftir að Sovétstjórnin tók við,
en hætti brátt kennslu og starfaði
við blaðamennsku og útgáfustarfsemi
í fæðingarbæ sínum Sverdlov (Jeka-
terinburg) til dauðadags, 3. desember
1950. Fyrstu þjóðsögur hans komu
út 1924. En mesta og merkasta safn
hans kom út árið 1939. Það heitir
Malakítskrínið, eftir sögu þeirri, sem
hér birtist. Uppistaðan í þessu mikla
verki er að vísu þjóðsögur, en á þeim
er þó ótvírætt handbragð frumlegs
sagnaskálds, sem með snilligáfu sinni
lyftir þjóðsögunni upp í æðra veldi.
Margir kvikmyndagestir munu kann-
ast við eina söguna í þessu merki.
Rússneska ævintýramyndin Stein-
blómið er byggð á samnefndri sögu
úr því.
ráð, að gefa Tanjusjku malakít-
skrínið, svo að hún hefði eitt-
hvað til að leika sér að. Hversu
ungar sem stúlkumar, eru, þá
eru þær alltaf nógu gamlar til
þess að hafa ánægju af að
skreyta sig. Tanjusjka hafði alls
ekkert á móti því að leika sér