Tíðindi Prestafélags hins forna Hólastiftis - 01.01.1975, Side 22

25
KIRKJUSAGA
þögul og aðgerðalaus við gröf gömlu Hóla. Það settist að
sárunum, þó að þau gætu ekki gróið að fullu. En það er sem
betur fer svo, að bæði einstaklingar og þjóðir vaxa frá
hörmum sínum, enda væri það sjúldeiki og dauðamein að
fjötra hug sinn við það, sem er liðið og verður ekki breytt.
íslenzka þjóðin fékk að lifa. Betri dagar komu og sókn
þjóðarinnar fram varð eindregin, stórstíg og gipturík á fjöl-
marga grein. Og öllum er það ljóst, að sagan hefur verið
lyftiafl í allri framsókn þjóðarinnar. Án heilbrigðra og örf-
andi tengsla við sögu sína væri íslenzka þjóðin ekki til.
En hinir helgu höfuðstaðir tveir, Skálholt og Hólar, lágu
lengi í 'þagnargildi. í hálfa aðra öld var hljótt um þá, dauða-
þögn að kalla má.
En það kom að því, að mönnum fór að skiljast, að minn-
ingar þessara staða, bæði hinar ljúfu og hinar sáru, eru inn-
stæða í sjóði þjóðarinnar, sem hafði ekki fallið í verði með
hruni stólanna og varð ekki gengisfelld og þurfti ekki og
mátti ekki liggja óhreyfð án þess að vextir væru teknir út.
Þegar þetta varð ljóst, þá var farið að efna til þeirra hátíða,
sem nú eru orðnar árvissir atburðir á báðum þessum hæstu
sögustöðum landsins. Aðstaðan var engin í Skálholti til há-
tíðahalds þegar byrjað var þar og lengi vel, þar var ekki
annað en illa messufær kirkjukumbaldi, óhrjálegur kirkju-
garðskargi og svo túnið. Að ytri ásýnd var munurinn mikill
á liinum tveimur setrum. Kirkja Gísla biskups hér á Hól-
um gerði gæfumun. Hún varð ekki rifin, eins og liin ramm-
byggilega timburkirkja Brynjólfs í Skálholti og öll timbur-
húsin þar sem hér. Auk þess hafði bændaskólinn, sem hér
var settur á fót að frumkvæði héraðsmanna undir aldarlokin
síðustu með mannvirkjum sínum sett reisulegan svip á stað-
inn. Norðlendingar máttu að svo búnu betur una sínum
hlut en Sunnlendingar.
Nú er um skipt í Skálholti og vakning er sprottin um og
út frá báðum stöðum. Og það er von vor og bæn, að sú alda
haldi áfram að skila oss áleiðis fram og til móts við þau