Skírnir - 01.04.1906, Side 24

120
.Tapau.
Skirniiv
inn þegar minst vonum varir að Japanir liafi hætt við
sitt erfiða og torskilda mál og tekið upp ensku i stað þess!
Það má heita mesta furða hve létt kenslu- og menta-
málin hvíla á ríkissjóði Japana. Arið 1896 gengu til
þeirra úr ríkissjóði 1,460,000 yen og er það ekki meira
en sem svarar 6 aururn á hvern mann i landinu. Arið
1900 vörðum vér Íslendingar 99,633 kr. til kenslumála,
en það svarar til 1,10 kr. eða með öðrum orðum næst-
um 20 sinnum meira hlutfallslega en Japanar.
Hvað myndi verða, ef öllu því væri bætt við sem þurfa
þykir! Auðvitanlega orsakast þessi mismunur að miklu
leyti af því, að skólarnir hvíla að mestu leyti á héruðun-
um, en ekki ríkissjóði.
b.) Atvinnuvegir. Því fer fjarri að atvinnuvegir Jap-
ana hafi yfirleitt fylgst með framförunum í herbúnaði,
mentamálum og löggjöf. Sennilega verður þess ekki langt
að bíða að þeim verði á ýmsan hátt umturnað eftir nýj-
ustu tízku, en til þessa hafa önnur mál setið í fyrirrúini.
Eins og fyr er getið, lifir meira en helmingur allra
landsmanna af jarðrækt og akuryrkju. Ræktunin er að
vísu ágæt yfirleitt, en ræktunaraðferðir eigi að síður mjög
gamaldags og áhöld öll. Að mestu leyti er jarðvegurinn
pældur og undirbúinn undir sáningu með skóflum og
handafli, því fátt er um hesta, en þar sem plógar eru
notaðir eru þeir af æfagamalli gerð og lítt hentugir. Sagt
er að tilraunir með betri áhöld og jarðrækt eftir nýjustu
tízku gefi góða von um mikinn árangur, en h vonigt heflr
verulega rutt sér til i*úms til þessa.
Aðallega var það hugmynd stjórnarinnar landbúnaði
til eflingar að ríkissjóður stæði straum af öllum nauðsyn-
Íegum rannsóknum og vísindalegu starfi er að landbúnaði
lyti og útbreiddi meðal bænda þekkingu á liverri nýjurig
óðara en vissa var fengin fyrir nytsemi hennar. Svo
var ætlast til að sveitafélögin og einstakir menn kæmu
því í framkvæmd á eigin kostnað sem arðvænlegt vært
talið og horfa þætti til framfara. Þetta heflr þó gengið
skrykkjótt, einkum að því leyti að bændur hafa lítt feng-