Skírnir - 01.04.1906, Qupperneq 80

176
Ritdómar.
Skirnir.
mest rækt var lögð við í fornöld, enda var framtíð æskumannsins
mest undir henni komin. Höf. kemst að þeirri niðurstöðu, að
föstum ákveðnum reglum hafi verið beitt við vígfimisæfingar, og
að menn hafi bæði greitt högg og varist höggum eftir svipuðum
reglum og nú tíðkast við skylmingar (prime, terts, kvart o. s. frv.).
Bæði er eðlilegast að beita vopnunum á þann hátt, enda þykist
höf. geta leitt það út úr lýsingum á hólmgöngum og einvígum. I
nokkrum atriðum var þó bardagaaðferð fornmanna allmjög frábrugðin
og einkennileg. Það var t. d. algengt að vega jafut með báðum
höndum og skifta um hendur þegar minst varði, að gera
ekki skarpan mun á höggum og lögum, heldur bæði höggva
og leggja í sömu lotunni eftir atvikum og geðþótta, og að
v e g a stundum t v e i m h ö n d u m , enda voru sum vopn bein-
línis ætluð til þess, t. d. hinar háskeftu breiðaxir.
S u n d var eiu af algengustu íþróttum fornmauna, og er
þráfaldlega getið unj »sundfarar« og fræknleik einstakra tnanna á
sundi. Yar það algengt að menn lékust við á sundi og syndu
ýmsar listir. Viðureignin var anuars helzt í því innifalin að færa
mótstöðnmanninn í kaf og halda honum sem lengst niðri, og keudi
þar oft aflsmunar, eins og við fleiri íþróttir. En aðalskilytðið var
að vera vel »kafsyndr«.
Fangbrögð voru sameiginleg öllutn Norðurlöndunt í forn-
öld, en g 1 í m u r í þrengri nterkingu tíðkuðust hvergi nema á
íslandi. Glíman er því í fyista skilningi þjóðleg íþrótt hér á
landi. Höf. kemst við allítailega rannsókn að þeirti niðurstöðu,
að glíma fornmantta hafi verið mjög svipuð og enn tíðkast hér á
landi, og glímubrögð nálega hin sömu (t. d. sveifla, loft-
mjöðm og lausamjöðm, sniðglíma, hælkrókr o. s. frv.). Bæði á
alþingi og víðar á þingum er getið ttm »fangabrekku«, og sýnir
það eitt, þótt eigi væri aðrar sannanir fyrir hendi, að gltman var
algeng skemtun á þittgum í fornöld. Bæði af Grett. (72. kap.) og
Glúmu (13. kap.) sóst, að b æ n d a g 1 í tn u r voru tíðkaðar í
fornöld, þótt eigi sóu þær beint nenfdar því nafni. Gengu menn
þá í sveitir eftir fjórðungum eða héruðum.
Að lokum ritar höf. all langt mál um knattleikana,
enda var engin skemtun tíðari eða algengari í fornöld ett þeir. Á
hverju hausti sóttu menn víðsvegar að til knattleika og völdu til
þess þá staði, er hentugastir þóttu og bezt til fallnir. Voru það
helzt víðir sléttir vellir eða ís á vötnum og fjörðum. Stóðu leikar
þessir stundum óslitið í viku eða hálfan mánuð, ef veður leyfði.