Morgunblaðið - 13.03.1999, Side 51

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 13. MARZ 1999 51
UMRÆÐAN
Telst veiðireynsla ESB við
Island 100 þús. tonn?
ÚLFAR Hauksson er enn að slást
við staðreyndir í nýrri svargrein til
mín hér í blaðinu 5. mars sl. undir
fyrirsögninni „Steinrunnar stað-
reyndir Ragnstrs Armdds". Orðaval
Úlfars á einkar vel við
ef haft er í huga hve
seigur hann er að berja
höfðinu við steininn.
Það er kjarninn í
deilu okkar Úlfs að
sj álfsákvörðunarréttur
þjóðarinnar á fjölmörg-
um sviðum færist yfir
til stofnana Evrópu-
sambandsins við aðild
íslands að ESB. Úlfar
neitar þessu ekki beint
en hefur þó ákaft reynt
að telja lesendum trú
um að það breyti nán-
ast engu.
Úlfar viðurkennir að
úthlutun veiðiheimilda
til ESB-ríkja fari fram í
ráðherraráðinu og ,Jafn aðgangur"
að sameiginlegum fiskimiðum sé ein
af meginreglum sjávarútvegsstefnu
ESB. Um það eram við sammála.
En þar skilur á milli að Úlfar heldur
því fram að íslendingar geti lagt
traust sitt um ókomin ár á viðmið-
unarreglur ESB um „veiðireynslu“
og þurfi því ekki að óttast um yfir-
ráð sín yfir fiskimiðunum við landið.
Hann orðaði þetta svo í fyrri grein
sinni: „Evrópusambandsþjóðir hafa
enga viðurkennda veiðireynslu á Is-
landsmiðum og fengju þar af leið-
andi engar aflaheimildir.“
Hvað felst í hugtakinu „veiði-
reynsla“? Ætli það velti ekki býsna
mikið á túlkun þeirra sem ferðinni
ráða innan ESB á hverjum tíma. I
nýjum bæklingi sem nefnist „Stjórn
fiskveiða í Evrópusambandinu“ og
gefinn er út á íslensku
á vegum fastanefndar
framkvæmdastjórnar
ESB fyrir ísland og
Noreg segir orðrétt:
„Veiðireynsla miðast
við hefðbundna eða
venjubundna veiði við-
komandi ríkja úr til-
teknum stofnum á
tímabilinu 1973 til
1978.“ Lítum á veiði-
reynslu núverandi
ESB-ríkja á íslands-
miðum þessi árin. Að
meðaltali veiddu þessi
ríki á þessum sex við-
miðunarárum 68.749
tonn af þorski á ári. Að
meðtöldum öðrum teg-
undum var veiðin á annað hundrað
þúsund tonn á ári að meðaltali. Svo
kemur Úlfar Hauksson og segir að
ESB-ríkin hafi enga „veiðireynslu“
á íslandsmiðum!
Með þessum orðum er ég síður en
svo að fullyrða að ESB myndi krefj-
ast veiðiheimilda í samræmi við
veiðireynslu áranna 1973-78. Æðstu
stofnanir ESB eru algerlega
óbundnar af því við hvað „veiði-
reynsla aðildarríkja" er miðuð og
veiði ESB-ríkja var að sjálfsögðu
miklu meiri á áninum fyrir þetta
tímabil en aftur á móti mjög lítil eft-
ir að því lauk.
Evrópusambandið
Kjarni málsins er sá,
segir Ragnar Arnalds,
að við inngöngu í ESB
glötum við Islendingar
forræði fyrir málum á
mjög mörgum sviðum.
Sjávarútvegsstefna í lausu lofti
Það er rétt hjá Úlfari að Spán-
verjar sóttust eftir enn meiri veiði-
heimildum en þeir fengu í landhelgi
annarra ESB-ríkja út á „veiði-
reynslu" sína. Þeir fengu þó tals-
vert. Nýlega var upplýst í Morgun-
blaðinu að 200 spönsk skip stund-
uðu veiðar í landhelgi annarra ESB-
ríkja. Þar fyrir utan er sá afli sem
þeir ná úr landhelgi annarra með
kvótahoppi.
Til marks um óvissuna í sjávarút-
vegi ESB má nefna að jafnvel regl-
an um 12 mílna einkalandhelgi að-
ildarríkja hefur ekkert varanlegt
gildi. Sennilega verður hún fram-
lengd árið 2002 en þó er það ekki
öruggt. Sjávarútvegsstefna ESB
eftir árið 2002 er almennt í lausu
lofti ef undan er skilin sú megin-
regla að fiskimiðin innan lögsögu
ESB-ríkja teljast sameign aðildar-
ríkja. Vitað er að á næstu árum
mun ríkjum ESB fjölga og meiri-
hluta ákvarðanir verða algengari í
stofnunum ESB. Hvenær smáríki
eins og ísland lendir í meiri- eða
minnihluta við úthlutun veiðiheim-
ilda getur enginn séð fyrir. Við slíka
áhættu geta íslendingar ekki búið.
Það er kjarni málsins.
ESB krefst veiðiheimilda
Úlfar gefur í skyn að ég hafi sagt
að nágrannar okkar í ESB bíði ein-
ungis eftir að „gera okkur að
þurfalingum í ESB.“ Það voru ekki
mín orð. Á hitt hef ég bent að ESB
gerði harða hríð að Islendingum
fyrir fáum árum til að fá þá til að
fallast á að veita ESB-ríkjum veiði-
heimildir hér við land, en það var
við gerð EES-samningsins. Sá
samningur fjallaði ekki um fiskveið-
ar en forystumenn ESB linntu þó
ekki látunum fyrr en þeir fengu
veiðiheimildir í landhelgi Islands og
Noregs, þar af 3.000 tonn af karfa í
íslenskri lögsögu.
í bók minni Sjálfstæðið er sívirk
auðlind rek ég allítarlega kosti og
galla EES-samningsins. Fríverslun
með fisk hafði náðst fram í EFTA
og í EES-samningnum var einmitt
verið að semja um afnám viðskipta-
hindrana á flestum sviðum. Samt
varð niðurstaðan sú að margs konar
iðnaðarframleiðsla úr sjávarafurð-
um, helsta atvinnuvegi Islendinga,
var undanskilin fríverslun. Eg er
ekki einn um þá skoðun að það var
einkar ósanngjörn niðurstaða að
tollar voru felldir niður af hráefni til
fiskvinnslu en ESB fékk áfram að
vernda heimamarkað sinn með toll-
múrum gagnvart fullunnum íslensk-
um sjávarafurðum, t.d. lagmeti, nær
Ragnar
Arnalds
öllum síldarafurðum og hvers konar
tilbúnum sjávarréttum. Ekki er vafi
á því að þessi óbilgirni ESB gagn-
vart aðalframleiðsluvöru Islendinga
átti rót sína að rekja til þess að
ESB krafðist veiðiheimilda í ís-
lenskri lögsögu en hafði lítið upp úr
krafsinu í það sinn.
Samningsforræðið glatast
í grein Úlfars er margt fleira sem
þörf væri á að svara en plássið leyf-
ir ekki að ég nefni nema eitt atriði.
Það er óumdeilt hvað varðar við-
skiptasamninga við ríki utan ESB
að þeir falla niður við aðild eða svo
notuð séu orð Úlfars: „Þetta fer
þannig fram að nýja ríkið segir við-
skiptasamningum sínum formlega
upp.“ En hér sem víðar heldur Úlf-
ar áfram að berja höfðinu við stein-
inn með því að fullyrða að aðeins sé
um formsatriði að ræða. Hann orð-
ar það þannig: „Síðan er gerður nýr
samningur á milli ESB og þeirra
ríkja sem nýja ríkið hefur samninga
við. Þeir samningar innihalda a.m.k.
þau sérkjör sem nýja aðildarríkið
naut gagnvart samningsaðila sín-
um.“
Þetta er mikill misskilningur.
ESB er tollabandalag með sameig-
inlegum tollmúrum út á við. Við-
skiptasamningar okkar við ríki utan
ESB fela almennt í sér tollfríðindi.
Stangist þau á við tollareglur ESB
verða þau að víkja eins og skýrt er
tekið fram í 307. gr. Amsterd-
amsáttmálans (áður 234. gr.).
Kjarni málsins er sá að við inn-
göngu í ESB glötum við Islendingar
forræði fyrir málum á mjög mörg-
um sviðum. Til dæmis er reginmun-
ur á því við gerð fiskveiðisamninga
hvort við semjum við Norðmenn um
veiðar á síld og loðnu eða hvort
ESB semur við Norðmenn fyrir
okkar hönd og allra hinha aðildar-
ríkjanna. Þetta er svo augljóst að
varla þarf að ræða það.
Höfundur er alþingismaður.
Ný sending af glæsilegum húsgögnum
- tilvalin fyrir fermingarbarnið
Húsgögn, rúm, dýnur, koddar og fleira fyrir svefninn
[
u
SUútuvogi 11 • Sími 568 5588
Góður svefn gefur góðati dag