Skírnir - 01.01.1909, Qupperneq 11

Skapstórar konur.
11
sem þá fyrst hafi vansæla hennar orðið að marki. Hún,
sem öllum hefir boðið byrginn, jafnvel metnaðarmestu
höfðingjum landsins, hún hröklast nú frá Hlíðarenda und-
an gamalli kerlingu, Rannveigu móður Gunnars. »Hon
var svá hörð við Hallgerði, at henni helt við at hon
mundi drepa hana«, segir Njála. Nokkurum árum áður
mundu líkurnar hafa verið meiri þess, að Rannveig yrði
að hrökkva undan Hallgerði, þegar Gunnar væri fallinn
frá, en að Hallgerður léti kerlingarskar flæma sig burt
af hennar eigin búi. Sýnilega er nú eitthvað hrokkið
sundur í sálarlífi hennar, sem áður hefir verið heilt. Níð-
ingsverkið heíir nagað sundur ræturnar að lífsins tré, eins
og öll níðingsverk, smá og stór, gera æfinlega.
Svo er ekkert af henni sagt, unz við verðum þess
vísari, að hún er orðuð við Víga-Hrapp, afhrak og ill-
menni, sem ekkert hefir til síns ágætis. Okkur er ekkert
frá því skýrt, hvernig slikt hefir atvikast um hana, höfð-
ingjadótturina mikillátu og höfðingjakonuna stórauðugu,
sem aldrei hafði verið við neitt lauslæti kend, meðan hún
var í blóma aldurs síns. Og ekki er okkur heldur neitt
frá því skýrt, hvað um hana verður eftir víg Hrapps.
En við getum gizkað á, hvernig tómleikinn þjáir sál henn-
ar. Og hún grípur til þess úrræðis að fylla líf sitt
einhverri æsingu, að sinu leyti eins og drykkjumaðurinn
leitar í flöskuna. Og hún sekkur lengra og lengra niður
í djúpið. Og hennar er að engu getið.
Nú hverfum við frá Hallgerði um stund, og litum til
Bergþóru.
Eitt af skáldum okkar hefir ort um hana yndislegt
kvæði. Hann minnist eingöngu á æfilokin. Ekki er það
nema rétt og eðlilegt. Þar kemur vafalaust fram sterk-
asti og hljómmesti strengurinn í sálarlífi hennar, insta
eðli hennar. En eftirtektavert er það engu síður, að mest
af því, sem okkur er sagt af atferli hennar, er nauðalíkt
sumu atferli Hallgerðar.
Hún móðgar Hallgerði að fyrra bragði í veizlunni á
Bergþórshvoli, sem eg hefi áður minst á. Hallgerður