Skírnir - 01.01.1909, Síða 29

Ur ferðasögu.
29
litast yfir grundirnar með ánni II m og lystiskóginn fræga, sem
lagaður var að svo miklu leyti eftir fyrirsögn Goethe.
Eftir því sem hagaði til á þeim timum, þá hefði Goethe
varla á nokkurn annan hátt getað notið sin eins vel og þarna í
Weimar, og á mannkynið mikið að þakka hertoganum, er hon-
um fórst svona vel við þennan afburðasnilling; hefir Karl
Agúst þar unnið sér sannari og betri frægð, en þó að hann
hefði sigur fengið í stórum orustum.
Sá íslendingur, sem Goethe minnir mest á, er Jónas Hall-
grímsson, þó að lítið næði fram að koma af því sem í Jónasi bjó,
og þó að hann hafi sennilega aldrei frá upphafi verið jafn fjör-
mikill og Goethe. Hjá báðum fór einkennilega saman vísindaleg og
skáldleg ihugun náttúrunnar; og báðir höfðu englatungu. Öll-
um kemur nú saman um, að jafn ómfagurt og ljúft hafi ekki
verið kveðið þar í landi fyr eða síðar, eins og Goethe gerði,
og hann skyldi við þýzkuna fyllra og fegurra mál en hann tók
við henni.
Og vinátta Karls Agústs og Goethe minnir dálitið á vin-
áttu Tómasar og Jónasar. Að vísu var Tómas ekki hertogi,
en hann var konungur1) að stórhug og hjartalagi, og sjálfsagt
hefði honum farist ekki siður við Jónas, en hertoganum við
Goethe, hefði hann ráðið fyrir hertogadæmi og stóreignum.
Skáldið Goethe er svo víðfrægt og voldugt, að það skyggir
eins og við er að búast á náttúrufræðinginn; og varði þó
Goethe mjög miklum tíma til náttúrurannsókna og hefir mikið
um þau efni ritað. Hann hafði áhuga á öllu, frá forngrýtinu
til mannshjartans, elzta barni náttúrunnar til hins yngsta, eins
og hann segir sjálfur. Merkar ritgerðir eru til eftir hann í
grasafræði og dýraíræði, og einnig um jarðfræði hefir hann
ritað. En einna mestum tima varði hann þó til eðlisfræðis-
rannsókna (litfræði), og þykir honum þar sízt hafa tekist, af því
að honum var ósýnt um stærðafræði og skorti þar mjög þekkingu.
Eitt af því sem frægt er í Weimar er standmyndin fagra,
þar sem þeir eru saman á stalla Goethe og Schiller, Annað
sem tengir nöfn þeirra saman, er Goethe-Schiller skjalasafnið,
og var þar gaman að sjá m. a. bréf Goethe til ýmissa merkis-
þ þ. e. a. s. eins og véi mundum konung kjósa.