Skírnir - 01.01.1909, Page 61

Um ættarnöfn.
61
sönnunar þarfnaðist, að til eru orðflokkar í málinu er
yantar sum fallsmerkin; en hitt, að til sé nokkur tegund
hluta, sem jafnan eigi sér fallendingalaus heiti í málinu,
það tekst honum eigi að sanna, sem eigi var heldur von.
Þetta hefði hann þó þurft að gera; að t. d nöfn á lagar-
dýrum væri ávalt endingalaus eða sú tegund eiginnafna,
sem eru staðaheiti, því ættarnöfnin heyra undir eitthvað
slíkt, en eru engin sérstakur beygingarflokkur orða. Hefði
eg viljað færa sönnun fyrir þessu máli, mundi eg enga
aðra sönnun þókst þurfa en þessa: Islenzk ættarnöfn með
sterkri beygingu geta verið endingarlaus i nefnif. öldungis
eins og orðið »sonur« er endingarJaust, þegar það er haft að
föðurkenningarnafni t. d. »Sighvatsson« o. s. frv.« Þessi
sönnun ein fer ofurlítið í rétta átt, þótt hún vitanlega sé
allsendis ónóg til að réttlæta til fulls endingaleysið, og
svo yrði þessi aðferð til þess að skapa ósamræmi við
ættarnöfn með veikri beyging, svo sem áður var sagt.
I Norðurlandi 19. septbr. 1908 heflr Olafur farmaður
ritað grein eina, sem einnig ber fyrirsögnina; »Ættarnöfn«.
Margt er vel sagt i þeirri grein, en eigi fekk eg hana í
hendur fyrr en eg hafði lokið við að gera uppkast að
þessari ritgjörð og gat eg því eigi stuðst við hana sem
vert væri. En það gleður mig, að hann er mér alveg
samdóma um það, að ættarnöfnin eigi að hafa fulla beyg-
ing sem hver önnur orð í íslenzku. Það sem mér líkar
illa við grein hans er þetta, að hann heldur með því, að
Islendingar taki sér upp ættarnöfn. En vel valin og rétt
mynduð vill hann hafa þau. Hann stingurog upp á því,
að menn kalli sig frá, úr og af með viðeiganda staðar-
heiti t. d. Jón frá Vatni, Bjarni úr Tungu, Geir af Hóli.
Slík ættarnöfn hafa eflaust þann kostinn, að þá yrði síð-
ur hætt við að fólk hætti alveg í daglegu tali að nota
eiginnafn einstaklingsins, en láti ættarnafnið eitt duga.
Eg er mjög hræddur um samt, að Islendingar felli sig
aldrei við þau og það komist aldrei á. Sönnun þess er
það og, að ekkert norrænt mál hefir tekið þau upp 01-
afur farmaður vill og láta inynda ættarheitin jafnt úr