Fjölnir - 01.01.1844, Blaðsíða 14

14
reglugjörðarinnar er a5 sönnu bo&iö, a& bæði biskupar og
veraldlegir erabættismenn, umbo&smenn, klausturbaldarar,
jar&eigendur, verzlunarmenn og Jijónar þeirra eigi að
gefa presti oflfur á þeim þremur stórhátíðum, jólum,
páskum og hvítasunnu; en af því þar er ekki til tekið,
hvað miklu oft’ra skuli, heldur einungis sagt, ad oflfrið
eigi að vera sómasandegt, þá urðu margir til að láta það
lítið heita; varð því að ákvarða þetta nákvæmar með laga-
boði, sem dagsett er 4. júni 1790, og er þar boðið, að
þeir sem tregðist við að greiða presti oflfur, skuli vera skjddir
til að offra á hverri hátíð fjórum mörkum, ef það eru
sýslumenn, konunglegir embættismenn eða verzlunarmenn,
en einu marki bændur, sem að minnsta kosti eiga 20hundruð
í jörðu og að auk telja 10 hundruð til lausafjártiuuðar.
Fyrir liðugum 20 árum síöan tók að brydda á því, að
bæði hreppstjórar og aðrir veraldlegir enibættismenn tregð-
uðust við að gjalda tíund presti og kirkju, og báru klerkar
sig upp um þetta við biskup, Geir heitinn Vídalín; ritaði
hann þá kanseliinu og beiddist úrskurðar þess bæði um
það, hvort tiundarfrelsi það, sem hreppstjórum væri gefið
með konungsúrskurði 21. júlí 1808 (í 4. §), næði til
preststiundar og kirkjutíundar, og hvort veraldlegir em-
hættismenn væru með konungsúrskurði 17. dag marz-mán.
1774 leystir undan þessari tíundargjörð. Kanselíið þver-
neitaði hinu fyrra í brjefi sínu, sem það sendi biskupinum
24. dag maí 1824, en kvað konungsúrskuröinn 17. marz
1774 hafa einungis tillit til konungstíundar, og vitnaði til
ýmsra brjefa stjórnarráðanna, sem sönnuðu þetta. I reglug.
17. júlí 1782 (í 10. §) er boðið, að borga skuli prestum
aukaverk sín á þann hátt, að megandi bændur og þeir,
sem bezt væru efnaðir, gjaldi t. a.m. fyrir trúlofun 2 mörk
í kúranti, bændur í heldri röð gjaldi 24 skk., miður efn-
aðir gjaldi 16 skk. og hinir fátækustu gjaldi ekkert; fyrir
barnskírn gjaldi hinir efnuðustu 24 skk., miðlungsbændur
gjaldi 14 skk., bjargálnamenn gjaldi 10 skk., og öreigar