Fjölnir - 01.01.1844, Side 19

19
*
á er vikið. Kjör margra presta á Islandi eru svo bág-
borin, að óhætt er að fullyrða, að óvíða annarstaöar muni
finnast þess dæmi; þeir verða flestir að berjast fyrir lífi
sínu og sinna, og þykir gott, ef þeir deyja ekki út af í
sulti og seyru, þó þeir vinni baki brotnu og erji vetur
og sumar. Að brauðin þurfa endurbótar við er óyggjandi,
en hvernig bótin á að vera, og hvaðan hún á aö koma,
úr því er torvelt að ráða. Hjer má enginn búast við að
heyra neina stórkostlega uppástungu um endurbót brauð-
anna, heldur einungis fáeinar athugasemdir um það,
hvaðan eðlilegast er að bæturnar komi, eptir því sem nú
er á statt. En fyrst má geta þess, að þó því verði eigi
móti mælt, að það sje skylda stjórnarinnar að sjá em-
bættismönnum sínum fyrir uppheldi, og einkum prestunum,
sem allra sízt ættu að slökkva andann í búksorg og verald-
legri áhyggju, þá má þó stjórninni mart telja til málbóta
í þessu efni, eins og þaö nú er komið. Yið síðari siða-
skiptin var öðru máli að gegna, þá hefði veriö hægt að
leggja til brauðanna nokkuð af klaustra-góðsunum og eins
af biskupsstóla eignunum þegar þær voru seldar, en það
hefur einatt litið svo út, eins og prestarnir og brauðin á
lslandi hafi engan rjett átt á sjer, að minnsta kosti mátti
sjá það á kirkjunum við siðaskiptin, því flestir menja-
gripir þeirra úr gulli og silfri voru þá frá þeim teknir og
látnir í konungs sjóð. Jegar menn skoða tekjur prest-
anna á Islandi, eru þær í tvennu fólgnar; annað eru aðgjöld,
en annað ágóðinn af bújörðunum. Eptir því, sem nú
sýnist vera orðin stjórnarregla Dana — að tsland skuli
bera sig sjálft — er óhætt að fullyrða, að stjórnin muni
ekki leggja prestunum á Islandi laun úr almennum ríkis-
sjóði. En jafnlítt er við því að búast, að fulltrúar Islend-
inga muni gefa það ráð, að lagður verði beinlínis skattur
á landið til að auka aðgjöld prestanna. 5að er að sönnu
sannfæring mín, að þegar alþingismenn hafa nákvæmlega
jafnað saman því fje, sem á ári hverju er varið úr
2*