Fjölnir - 01.01.1844, Blaðsíða 16

16
þessar, enda hefur brauðunum aldrei getað orðið sönn
endurhót að þeim, f)ó þær hafi, ef til vill, komið ein-
stökum prestum að haldi, og hefur þó orðið ab býta þeim
út meðal svo margra, að lítið hefur komið á hvers hluta;
en þá er þeim eins varið og hverri annari hjálp, sem
ekki getur bætt úr þörf vorri til hlítar, að hún gjörir
lítið annað ab verkum, enn að sýna mönnum enn betur of-
an á, að þeir sjeu bjálparþurfar. Ekkert bætir brauðiu,
nema svo sje, að ávextir þess nái til manns fram af
manni; þessvegna geta Ijegjafir ekki orðið þeim að liði,
utan það sje æfinleg gjöf, eða fjeð sje sett á leigu, eða
prestar geti einhvernveginn varib því brauðunum til bótar.
Einungis í þessu tilliti get jeg hjer ljárþess, sem konungur
hefur nú í nokkur ár látið útbýta úr Islands sjóði meðal
aumustu brauða, og er þó tvísýnt, hvað lengi það niuni
haldast. Auk fjegjafa þessara hafa líka aðrar tilraunir
verið gjörðar til að bæta brauðin á Islandi, bæði af stjórn-
inni meö lagaboðum þeim, sem áður er getið, er miða til
að ákveða og auka tekjur prestanna, og iíka af einstökum
mönnum, sem annaðhvort að boði stjórnarráðanna eða
sjálfkrafa hafa sent þeim hjeraðlútandi uppástungur, og
hafa sumir þeirra látið sjer lynda, að kæra fyrir stjórnar-
ráðunum bágindi kennidómsins, en sumir hafa einnig reynt
til að leiða í ljós, hvernig ráða mætti bætur á þeim. f>að
var, til dæmis að taka, 1778, að margir prestar rjeðust í
að rita kanselíinu og leita styrks hjá því til að geta bætt
kirkjur þær, sem rjenað höföu, því viöarkaup voru í þær
mundir óbærileg, eptir þeirri verðlagsskrá, sem þá við
gekkst; kanselíið sendi þá landstjóra og biskupum á
Islandi lirjef sitt 30. dag maí 1778, og spurði, hvernig
þeim þætti bezt til fallið að auka tekjur prestanna. Hið
almenna kirknaumsjónarráð, sem þá var uppi, hjet því
jafnframt, að bráður bugur skyldi verða undinn að málefni
þessu; en þó varð því ekki framgengt í það sinn. Níu
árum síðar seudi Hannes biskup Finnsson kanselíinu uppá-