Fjölnir - 01.01.1844, Blaðsíða 79

79
Grcinirinn cr skrifaður enn, en, eð, o. s. frv. Jetta
orð er ekki tíðkað í tali á vorum dögum, og er tckið í
hinar nýrri bækur úr eldra málinu. 5ar hefir greinirinn
firjár myndir: Iiinn, inn og enn, og getur verið e(i á,
hvor upphaflegri sje af tveimur hinum fyrri myndum, en
á hinu alls enginn, að enn er yngst; Jiessvegna ætti ckki
að taka f)á mynd fram yfir hinar; en ef það er gjört,
væri nærri [iví eins rjett, að rita: meg, [>eg, seg, [iar
eð mek, þek, sek, finnst ekki allsjaldan í fornum skinn-
bókum (í neðstu línu á 45. lils. er ritað h i n i r, og sá
ritsháttur finnst oss að minnsta kosti viðkunnanlegastur). —
Á hinn bóginn er ritað -ligur og -liga (t. a. m. lík-
ligur, líkliga), og [)að er sjálfsagt, að sá ritsháttur er
upphaílegri í eðli sinu, enn -legur og -Iega ; en þó er
e hjer svo fornt, að [)að er algengt í elztu skinnbókum,
sem til eru, og nú á dögum er oss ekki annað kunnugt,
enn [)að sje framburður á öllu Islandi, að scgja -legur
og -lega. Oss virðist hvorttveggja jafn-ójiarft: að taka
upp e fyrir i, [)ar sem i Iiggur ekki óbeinna við, og að
setja i fyrir e, f>ar sem e er orðið fast í raálinu.
Eins niikill ófarfi mun [>að og vera, að breyta ein-
kunna-eudingunni (terminatio adjectivorum derivativa)
-ugur í -igur (t. a. m. kunnugur í kunnigur), beint
á móti [iví, sem tíðkast um land allt. J>að er [)ar á ofan
auðsjeð, hversu mikið vald [)etta u hefur haft f)egar í
fornöld, er [>að hefur getað gjört ö úr a, í örðugr,
öflugr, kröptugr, og þessháttar orðum.
Tvö önnur stafsetningar-atriði Iíkjast æði mikið fm,
sem nú var á minnzt. Kvennkynsord þau, sem dregin
eru af sögnum, með f)\í að bæta an 1 við meginsamstöfu
sagnanna, hneigjast nú á fiessa Ieið, að niinnsta kosti
víðast á Islandi:
’) Hjer er talað um meginhlut orðanna , sem hneigingar-
cmlingunuin cr við bætt.