Fjölnir - 01.01.1844, Blaðsíða 13

13
eða stólsjörðum, en Gísli biskup í Skálholti varði [iví (je,
sem fiangað var gefið, til að kaupa fyrir það jarðir með
eins miklu afgjaldi og svaraði leigu fjárins, og fengu 32
prestar með því móti ábýlisjörð, en 6 presta ljet hann fá
stólsjarðir til ábúðar. J)ó voru það margir prestar löngu
þar á eptir, sem öngva ljensjörð höfðu, því 1700 bar
Gísli Hóla-biskup þetta málefni upp fyrir konungi, og ári
síðar 18. dag apríls, lagði konungur þeim prestum til
lcyfis, sem ekki befðu ábýlisjörð í sóknum sínum, að fá
prófast, sýslumann og tvo áreiðanlega menn til að velja
sjer bújörð, en þó voru þær undan skildar, sem annað-
hvort eigandi byggi á, eða sýslumaður, eða sá sem hefði
verið þar 20 ár og setið jörðina vel, eða hún væri Ijens-
jörð einhvers annars. Epfirgjald jarðarinnar átti prestur
að fá í hendur ábúanda, sem skyldaður var til að standa
upp af jöröinni, en sýslumanni var boðið, að fá honum
aptur einhverja lientuga og haganlega ábýlisjörð. Jarðir
þessar skyldu vera æfinleg prestasetur, meðan þeir ættu
ekki sjálfir jörð í sóknum sínum, en eignuðust þeir jörð
innansóknar, þá skyldi byggja ábýlisjörð þeirra öðrum.
J)ó eru prestar ekki skyldir að búa á Ijensjörðinni, fremur
enn þeir sjálfir vilja (sbr. kanselíbrjef 17. febr. 1816).
Reglugjörðin 17. júlí 1782 hefur nú um langa hríð
verið grundvöllur undir prestatekjunum, þó bún sje víða
hvar gengin úr gildi. Prestarnir hafa haft óbærilegan
halla við það, að landaurar eru sumstaðar í þessari reglu-
gjörð metnir til peninga, því prestinum hefur einlægt verið
borgað eptir því skildingatali, sem þá var, þó peninga-
verðið bafi allt af verið að breytast, og sje nú orðið allt
annað, t. a. m. líksöngseyrir er þar metinn annaðhvort á
12 fiska eða 27 skildinga; þá var l fiskur á 2þ sk., en
nú er bann jafnaðarlega 7^ sk.; líksöngseyririnn er því
eptir núverandi peningareikningi 90 skk. Sumar tckjur
presta eru nú goldnar eptir verðlagsskrá, t. a. m. dags-
verk, lambseldi, landskutdir og stundum leigur. I 12. §