Ný félagsrit - 01.01.1871, Síða 20

Ný félagsrit - 01.01.1871, Síða 20
20 Um stjórnarmálið. hverjum einum í augum uppi.1 Eg skal nú ekki gjöra miktó úr því, að ýmislegt í áætlun þessari er aí) minni ætlan rángt. þar er sagt, a& verzlunareinokunin hafi varah til 1786, en tólf árum á&ur, eba frá 1774, rak stjórnin verzlunina fyrir sinn eiginn reikníng, og þab fór svo fjarri, afc ríkissjó&urinn hefbi þá nokkurn ábata á henni, ab hann þvert á móti leib mikib fjártjón.2 Um þessar mundir dundu miklar ógæfur yfir Island, jarb- skjálftar, vatnahlaup o. s. frv., og verzlunin var rekin meb miklum skaba (!). Samt sem áírnr virbast menn ab hafa gleymt þessu meb öllu, og halda fast vif> árstalib 1786. Einu sinni ábur var þar ab auki 5 ára tímabil, ab verzl- unin var rekin á kostnab ríkisins, en ab þessu hafa menn nú alls ekki gáb í þessari reikníngs-áætlun.3 Enn frernur er þar sagt, ab fram undir mibja næstu öld hafi ríkib *) eða réttara sagt, það verður að vera í augum uppi, að ályktan þíngmannsins er skökk. Alþíng heíir alls ekki farið út í það atriði, hvort einokan verzlunarinnar hafi verift löglega eða ólög- lega á lögð, en það hefir sagt, og því getur enginn neitað, að það fé, sem einokanin gaf af sér í verzlunargjöld, það var íslands fé, og það er eins mikil ástæða til að telja það með tekjum íslands 1602 til 1854, einsog frá 1855 til 1870. 2) Islendíngar hafa mjög vei vitað um þessa konúngsverzlan, sem var verzlunar-einokun ekki siður en hin , og getið um hana (Ný Félagsr. XXII, 49). Afgjaldið af henni var talið 7000 rd. (í kúranti) einsog um árin 1764—1773, ogþessir 7000 rd. voru goldnir til kristniboðs á Grænlandi. Pontop- pidan, Magazin for almeennyttige Bidrag I, 230. A yms- um árum var þá ágúði af verzluninni þar að auki töluverður, t. d. 1781 var hann 145,050 rd. 80 sk. í kúranti, það er meira en hálf milljón eptir núveranda verblagi á því eina ári (Ný Félagsr. XXII, 47 eptir skýrslum stjórnarinnar). 3) það hafa menn nú reyndar, því afgjald verzlunarinnar var þá taiið til 7000 rd. í fyrsta sinn. Næst á undan var það 16,100 krónur; það samsvarar rúmlega 60,000 rd. árlega eptir núver- anda verðlagi. Ný Félagsr. XXII, 49.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184

x

Ný félagsrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný félagsrit
https://timarit.is/publication/67

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.