Ný félagsrit - 01.01.1871, Side 57

Um stjórnarmálið.
57
eins og von var til, aí) reikníngar þessir voru jafnabar-
legast reknir aptur um hœl, og þannig gengu málin í'ram og
aptur, þángaö til komife var í botnlausar ófærur, og )>ar-
me& var málib herumbii kyrsett. Vi& þessu er engin
bót, og ómögulegt a& finna neitt, sem rnaður geti byrjaS
það hefði aldrei neinn af þeim séð; útlát Danmerkur hefði ávallt
orí)ið því nauinari, sem alþíng hefði lagt meira til, og kröfur ísiands
hefði fallið þegjandi úr sögunni; fjárhagsaðskiinaður hefði
enginn orðið, því hans hefði ekki þurft, og fjárráð alþíngis
hefði ekki heldur orðið nein, því það hefði látið sér lynda að
ríkisþingið hefði þau, og keppzt við sem mest, að láta ríkis-
þíngið ekki vanta fé. f>að er enginn efl á, að þetta hefði orðið
miklu þokkasælla hjá Dönum, það var að yonum, en hvort það
hefði verið hollara fyrir land vort og landsréttindi, það getur
hver dæmt um, sem þekkir meðferð Dana á fjárhag Islands síðau
um siðaskiptin, og allan þann tíma, sem vér höfum þagað eins
og sauðir, fram yflr 1840. það er nóg að bera saman lands-
reikníng íslands 1841 (Ný Félagsr. II, 168; sbr. X, 1—79)
við þá landsreiknínga, semnúkomaút á seinni árum, til að sjá
mismuninn. — Vér höfum fyrir mörgum árum síðan tekið fram
gallana á því, að ríkisþíngið hefði fjárrráðvor á hendi, og að vér
værum sjálflr sviptir þeim.’ Vér skulum að eins taka upp aptur
nokkur orð um þetta efni, þar setn svo er að kveðið: (lSíðan
ríkisþíngið í Danmörku komst á, heflr það verið látið greiða
atkvæði um í ijárhagslögunum, hverjar tekjur skyldi vera af
Islandi, eða með öðrum orðum, hversu mikið Íslendíngar skyldi
gjalda í skatta. þíngin í Danmörku hafa því í raun og veru
lagt skatta á Island þessi ár, og þó Islendíngum þyki það kannske
standa á sama, af því þeir gjaldi jafnt og áður — sem þeir þó
reyndar ekki gjöra — þá líti þeir eptir, hvort ekki gæti farið
svo, þegar fram líða stundir, að þíngin í Danmörku þættist eiga
með að leggja nýja skatta á Island, hvort sem Islendíngar segði
já eða nei, einmitt vegna þess þau hefði greidt atkvæði um,
hverjar tekjur af Islandi skyldi teljast ár eptir ár” (Ný Félagsrit
XII, 102—103). — )>að sem nú lítnr út til, að mál þetta leið-
réttist, og komist smásaman á rétta stefnu, er einmitt skynsam-
legri aðferð alþíngis og þ^gæði þess að þakka, og er undarlegt,
að þetta skuli þó ekki vera almennt viðurkennt á fslandi, þar
sem oss ríður á engu eins mikið, eins og að allir fylgi alþíngi
og styrki það af öllu afli.

r