Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Síða 62

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Síða 62
62 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS ekki hið sama. I klukknaportinu eru engar þiljur, sem spyrna stöf- unum út, en hér er skor'ðun stafsins aðalatriði. Þess vegna eru hökin á syllunni báðum megin við stöpul, reyndar einnig á neðri brún henn- ar. Til þess að hak þetta hafi gott hald, er nauðsynlegt að framlengja sylluna út úr stafnum það mikið, að ekki klofni útúr. Hér er um tækni- lega nauðsyn að ræða, og skyldleikinn fer ekki milli mála. Hins vegar hefur hinn upprunalegi tilgangur gleymzt hér smátt og smátt og sylla út úr stafnvegg orðið stílkækur, samanber bænhúsið í Gröf, skemmur á Breið í Lýtingsstaðahreppi, Ási í Hegranesi, Ási í Fellum og anddyraportið á Stóru-Ökrum. Fyrir ö'ðru fornu minni vottar, það er hallinn á framstöplunum, sem minnir óneitanlega á gerð fornra kirkjustöpla í Noregi og Dan- mörku, t. d. klukknahúsið við Borgundarkirkju. Halli þessi hefur líka sína tæknilegu skýringu, hann hefur verið til að styrkja klukkna- húsið gegn því mikla kasti, sem á klukkurnar kom við hringingu. Hins vegar virðist hallinn á klukknaportsstöfunum á Möðruvöllum ekki gegna þessu hlutverki lengur, því að klukkurnar eru þann veg staðsettar, að slátturinn fer í þveröfuga stefnu við það, sem búast hefði mátt við af halla stöplanna að dæma. Hér er því eitt minnið í viðbót, sem glatað hefur upprunalegum tilgangi, en þó nógu greini- legt til þess að benda á ættarmót. Af kirkjustól Möðruvallakirkju sést, að klukknaportið er reist 1781. Ekki er hægt að sjá af eldri heimildum, að stöpull hafi staðið þar fyrir, þó vekur orðalag vísitazíunnar 1776 grun um, að svo kunni að hafa verið: „framundan kirkjudyrum hefur proprietarius látið hlaða að nýju klukknaports kampa“. Spurningin er, hvort orðalagið „áð nýju“ þýði nýja kampa eða, að fyrir hafi verið aðrir, sem endur- nýjaðir eru. Um það get ég ekki dæmt, en hér hefur í raun og veru sögu þessa mannvirkis. Fimm ár standa kamparnir auðir, en þá lætur proprietarius Sigurður Eiríksson til skarar skríða, og 16. október 1781 fær portið svofelldan vitnisburð hjá héraðsprófastinum séra Erlendi Jónssyni: „item hefur proprietajáus látið byggja klukkna- port með 4 stöplum, 4 bitum og 2 neðri bitum, syllum, áfellum, 2 sperrum og súðþaki mestan part, 2 aurstokkum og 3 miðsyllutrjám til beggja hliða, framan fyrir því eru dyrastafir, grindahurð á járn- um aftur krækt, þar upp af pillárar millum bita og 2 slár hvors vegar millum stólpa og dyrustafa“. Klukkurnar, sem áður hengu inni í kirkju, koma ekki í portið fyrr en næsta ár: „Anno 1782 . .. klukkna- portið nýuppbyggt, og þangáð fluttar 2 klukkurnar á ramböldum.“
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.