Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Qupperneq 62

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Qupperneq 62
62 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS ekki hið sama. I klukknaportinu eru engar þiljur, sem spyrna stöf- unum út, en hér er skor'ðun stafsins aðalatriði. Þess vegna eru hökin á syllunni báðum megin við stöpul, reyndar einnig á neðri brún henn- ar. Til þess að hak þetta hafi gott hald, er nauðsynlegt að framlengja sylluna út úr stafnum það mikið, að ekki klofni útúr. Hér er um tækni- lega nauðsyn að ræða, og skyldleikinn fer ekki milli mála. Hins vegar hefur hinn upprunalegi tilgangur gleymzt hér smátt og smátt og sylla út úr stafnvegg orðið stílkækur, samanber bænhúsið í Gröf, skemmur á Breið í Lýtingsstaðahreppi, Ási í Hegranesi, Ási í Fellum og anddyraportið á Stóru-Ökrum. Fyrir ö'ðru fornu minni vottar, það er hallinn á framstöplunum, sem minnir óneitanlega á gerð fornra kirkjustöpla í Noregi og Dan- mörku, t. d. klukknahúsið við Borgundarkirkju. Halli þessi hefur líka sína tæknilegu skýringu, hann hefur verið til að styrkja klukkna- húsið gegn því mikla kasti, sem á klukkurnar kom við hringingu. Hins vegar virðist hallinn á klukknaportsstöfunum á Möðruvöllum ekki gegna þessu hlutverki lengur, því að klukkurnar eru þann veg staðsettar, að slátturinn fer í þveröfuga stefnu við það, sem búast hefði mátt við af halla stöplanna að dæma. Hér er því eitt minnið í viðbót, sem glatað hefur upprunalegum tilgangi, en þó nógu greini- legt til þess að benda á ættarmót. Af kirkjustól Möðruvallakirkju sést, að klukknaportið er reist 1781. Ekki er hægt að sjá af eldri heimildum, að stöpull hafi staðið þar fyrir, þó vekur orðalag vísitazíunnar 1776 grun um, að svo kunni að hafa verið: „framundan kirkjudyrum hefur proprietarius látið hlaða að nýju klukknaports kampa“. Spurningin er, hvort orðalagið „áð nýju“ þýði nýja kampa eða, að fyrir hafi verið aðrir, sem endur- nýjaðir eru. Um það get ég ekki dæmt, en hér hefur í raun og veru sögu þessa mannvirkis. Fimm ár standa kamparnir auðir, en þá lætur proprietarius Sigurður Eiríksson til skarar skríða, og 16. október 1781 fær portið svofelldan vitnisburð hjá héraðsprófastinum séra Erlendi Jónssyni: „item hefur proprietajáus látið byggja klukkna- port með 4 stöplum, 4 bitum og 2 neðri bitum, syllum, áfellum, 2 sperrum og súðþaki mestan part, 2 aurstokkum og 3 miðsyllutrjám til beggja hliða, framan fyrir því eru dyrastafir, grindahurð á járn- um aftur krækt, þar upp af pillárar millum bita og 2 slár hvors vegar millum stólpa og dyrustafa“. Klukkurnar, sem áður hengu inni í kirkju, koma ekki í portið fyrr en næsta ár: „Anno 1782 . .. klukkna- portið nýuppbyggt, og þangáð fluttar 2 klukkurnar á ramböldum.“
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.