Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1901, Blaðsíða 109

109
höfðu áður vettugi virt, en þó umfram alt það að leita
sér skjóls hjá Jahve, sem þeir höfðu svo oft áður brugð-
ist og snúið bakinu við. í herleiðingunni sannfærast þeir
til fulls um guðdómleik trúarbragða sinna, svo að upp
frá því gat ekkert, hvorki meðlæti né mótlæti, kæft þá
sannfæringu. í ótalmörgu breytist allur andlegur hagur
þjóðarinnar við herleiðinguna, en þó var sú breytingin
mest, að þessi lýður, sem var að heiman fluttur sem her-
tekin þjóð, snýr heim aftur sem söfnuður — söfnuður
Jahve, þess guðs, er hann hafði lært að elska og treysta
í útlegðinni. Þar austur frá vaknar fyrst hinn mikli á-
hugi þjóðarinnar á að varðveita guðsdýrkun sína hreina
og óblandaða allri villu, og hin sterka óbeit á öllum
heiðindómi, er upp frá því einkennir hana. Lögmál Jahve
fær því líka á þessu timabili það gildi fyrir þá, sem það
hafði aldrei fyrri haft, og því er einmitt á þessu tímabili
tekið að safna saman öllu því, er til var af lögum frá
eldri tímum og auka þau og bæta á ýmsan hátt, eftir
þörfum tímans. Reyndar leiddi af þessari lögmálsstefnu,
sem nú tekur að verða ráðandi, að andlaus og einstreng-
ingslegur bókstafsþrældómur færist í vöxt, en hins vegar
verður lögmálið jafnframt hið bezta varnarmeðal gegn
hvers konar heiðindómi og siðferðilegri deyfð. Að öllu
samtöldu mun mega segja, að herleiðingin hafi orðið í
andlegu tilliti einhver mikilsverðasti viðburðurinn í lífi
þessarar þjóðar síðan Móse forðum flutti hana heim frá
Egiptalandi.
Þetta tímabil verður að nokkru leyti gullaldartímabil-
ið i bókmentasögu þjóðarinnar. Þetta hefir mönnum að
miklu leyti dulist þangað til biblíurannsóknirnar komu til
sögunnar. Gyðingar höfðu auðgast að nýrri reynslu og
nýjum hugsunum og taka nú til ritstarfa með meiri á-
huga og elju, en nokkuru sinni áður. Það byrjar þegar
austur í Babel og því er haldið áfram eftir heimkomuna