Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1901, Blaðsíða 133
133
Trúin um það, að nykurinn þoli ekki heldur að heyra
þau nöfn sín, sem ekki slanda í sambandi við neitt heil-
agt, svo sem' nóni og nennir, er líka efalaust í þessa átt-
ina, því draugar og djöflar þoldu ekki heldur að heyra
blót og formælingar, og þess vegna var ekki sparað að
nefna djöfulinn og alt það, sem ilt er, í særingaljóðum
og öðrum bölbænum. Að öllu saman lögðu er nykur-
inn einhver hin kynjamesta skepna, er Islendingar hafa
hugsað sér, að lifði í sjó og vötnum, og engu sennilegri
en marmennlarnir, svo það virðist vera komið mál til,
að menn hætti að trúa á þetta ferliki.
Yms önnur ferlíki lifa i vatni en nvkrar, og eru
þau kölluð skrimsli einu nafni. Með orðinu skrímsli
tákna menn sérhverja óákveðna ófreskju, er menn þykj-
ast hafa séð, eða heyrt getið um, og ef þeim er lýst,
verður sjaldnast ráðið af lýsingunni, hvers konar skepna
það eigi að vera. Auk þess eru lýsingarnar af skrimsl-
unum svo margvislegar og frábrugðnar hver annari, að
ef ætti að taka þær allar trúanlegar, hlytu að vera til
mjög margar tegundir skrimsla, bæði í sjó og vötnum,
þvi bæði eru til sjávarskrímsli og vatnaskrímsli, og er
ekki auðið að gera nokkurn greinarmun á þeim. Hvor-
tveggja eru jafnólík dýrum þeim, sem menn þekkja ann-
ars i ríki náttúrunnar.
Eg skal þá fyrst geta um vatnaskrimslin,
sem kölluð eru vatnaskrattar á Suðurlandi, og vil eg
skifta þeim í tvent: orma og önnur skrimsli.
0 r m a r eiga að vera viða til í ám og vötnum á
íslandi', en ekki þekki eg sögur nema um fimm slika
orma, sem eiga að vera i Lagarfljóti, Hvítá syðra, Skaftá,
Skorradalsvatni og Kleifarvatni í Guilbringusýslu. Auk
1) Þjóðs. J. Árnasotiar I, bls. 638, og Huld VI, bls.
23—24.