Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1976, Síða 26

26
ÚR BRÉFUM SVEINS LÆKNIS PÁLSSONAR
2. Burde saavel Gulv som Vinduer i Arbeids Stuen og Arresterne
1 Gang hver Uge vaskes samt daglig feies af selve Lemmerne. Bekkener
og Natpotter enten ikke staae derinde, eller forsynes med tette Lemme.
Lt Par store Vandballier staae i Hiörne<r)ne, for at indsuge den
fordærvede Luft, hvori hver Dag skulle byttes Vand, samt ofte om
Dagen opröres med en Trækiep. At stænke omkring i Værelset med
kold Edike, vil vel falde temmelig kostbart.
3. Da fersk Kiödspise modstaaer og kurerer Skiörbug, og man har
Bevis for, at den er lægt blot ved fersk Hvalspæk og Kiöd, var det
vel Umagen værdt at forsöge, om ikke færsk Sælhundekiöd ville giöre
det samme, paar det blev reenlig tillavet. Lemmernes (især de Syges)
Vandgröd skulle altid blandes med noget suurt, hvortil islandsk
su<u)r Valle, men fornemmelig Citron Saft er tienligst. Deres fra
Handelen tagne, saltede, harske Smör burde got udvaskes, inden de
spiste det. Samt deres Drikkevand blandes med en Smule Edike eller
Valle, Mælk til de sygeste er nok umueligt at anskaffe i tilstrækkelig
qvantitet.
4. For at opmuntre Lemmernes Sind, veed jeg intet at proponere,
naar undtages Sögulestr, eller at en af Lemmerne forelæser de
andre under Arbeidet gamle Nordiske og Islandske Heltebedrifter og
Historier, hvor til Nationen er saa hengiven, synge Rimer og desl(ige).
At dette muntrer Arbeidernes Sind, forkorter Tiden, og giör Arbeidet
(leiðrétt f. Atbeidet) lettere, er Menigmand i Oplandet overbevist
om af egen Erfaring.
Datum ut supra.
ÍB 7 fol.
A þessu tímabili voru óvenju margir fangar eða milli 30 og 40. Þeir voru ekki látnir
vinna, en alltáf lokaðir inni. Áður höfðu þeir unnið fyrir bæjarbúa í Reykjavík. Fanga-
vörður var dánskur beykir, sem hafði verið liðþjálfi. Hann hafði mestan hug á að hugsa
upp nýjar aðferðir til refsingar og fékk þær samþykktar. M. a. lagði hann til 1805, að
búnir væru til tveir myrkraklefar handa óhlýðnum föngum. Einnig áttu þeir að fá verra
fæði. Klefarnir voru samþykktir, en fæðið ekki. Hins vegar mun fangavörður hafa farið
sínu fram, því að eftirlit var ekkert. Hér eru þeir Ari og Bjarni í þröngri vistarveru eða
myrkraklefa, þó tillagan um slíka sé árinu yngri.
Einnig lagði þessi fangavörður til aðferð „Krumlægning” í stað hýðingar fyrir stór af-
brot. Þetta samþykkti stjórnarnefnd fangahússins (ísleifur Einarsson dómstjóri og Trampe
stiftamtmaður). í stofnskránni var ekki gert ráð fyrir öðrum refsingum en hýðingum með
kaðli, og ef ekki dugði, þá lá leiðin í hegningarhús í Kaupmannahöfn.
Ólafur Stefánsson hafði reynt að bæta rekstur fangahússins, meðan hann var stiftamt-
maður, en varð að fara frá áður en að því kæmi (Refsivist á íslandi, 92 o. áfr.).