Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Síða 23

17
sem oft nemur margfalt meiru, en virðist þó ekki hafa
tiltöluleg áhrif á hag almennings. Hundraðsgjald þctta
hjá Dalafjelaginu hefur líka orðið enn ótilfinnanlegra fyrir
það, að þrátt fyrir það hefur vöruverðið verið fullum 30°/0
lægra hjá fjelaginu en kaupmönnunum á fjelagssvæðinu,
og þó hefur fjelagið borgað sjóðseigendum 4V2°/0 vexti
(l1/6°/o hærra en Landsbankinn borgaði því) og lagt allt
að 6n/0 af vöruverðinu í sjóðinn árið 1895.
Það geta því allir risið undir þessum álögum og fram
yfir það, meira að segja, þegar menn þykjast geta staðið
við að kaupa milligöngu kaupmanna, (sem nemur hjer um
bil 28°/0 hærra vöruverði), dýrari en af fjelögunum, þá
gætu menn eins þolað það að leggja allan þann hagnað,
sem fjelögin veita, alveg til hliðar eða í stofnsjóð, án þess
að hafa nokkurn hluta hans fyrir eyðslueyri.
Hugsum oss því tvo menn, sem kaupa vörur í 50 ár
fyrir 1000 kr. hvor á ári, eins og mjög margir útvegs-
menn og efnabændur gjöra, annar þeirra skiptir við kaup-
menn en hinn við pöntunarfjelag, sem lætur vörur sínar
28°/0 ódýrari en kaupmenn á fjelagssvæðinu. Hugsi nú
verzlunarfjelagsmaðurinn þannig: að eins og granni hans
getur kastað þessum 28 °/0 í kaupmennina og lifað allt fyrir
það góðu lífi, eins geti hann lagt ágóða sinn óskertan í
stofnsjóð fjelagsins; verður þá munurinn sá við lok 50. árs-
ins, að skiptavinur kaupmanna á ekkert sjerstakt sem arð
af viðskiptunum, en verzlunarfjelaginn á 42,742 kr. í pen-
ingum í sjóði, sem gefa honum í ársvexti 1,709 kr. 68 au.
Einnig má búast við, að erfingjar látinna kaupfjelags-
manna taki við eptir feður sína og forfeður því, sem þeir
eiga í stofnsjóði, og haldi svo áfram sömu verzlun með
sama árstillagi í sjóðinn. Þannig geta 2 eða 3 feðgar
hver fram af öðrum haldið áfram 1000 kr. verzlun í 100
ár og ávallt lagt 4°/0 í stofnsjóð, á þá sá í sjóðnum, sem
lifir hundraðasta árið, 49,504 kr. á vöxtum, og sú upphæð
sjoföld (28°/0) er 348,528 kr., sem gefa í 4°/0 ársvexti
13,941 kr. og 12 aura.
2