Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Blaðsíða 38

32
hann þá að taka þennan arð ? Mundi það ekki verða sami
arðurinn, sem hann tæki þá aptur frá kaupfjelagsmönnum,
og færði saman í sína vasa? Og hvað er svo eiginlega
unnið með því? Ekkert annað en það, að kaupendurnir,
þjóðin, verður að borga þennan skatt, til þess að eiga inn-
lenda kaupmannastjett, sem lifir á því að draga til sín
arð frá atvinnuvegum alþýðu, og safna honum á fárra
manna vald og umráð. Það er að vísu hægt að segja að
við það mundu allmargir menn í landinu fá atvinnu. En
hvað ríður þjóðinni á því? Hvaða nauðsyn er oss á því
að koma upp stjett í landinu, sem ekkert framleiðir, meðan
oss vantar svo tilfinnanlega vinnukrapta og fje til hinna
framleiðandi atvinnuvega. Það eru ekki ófrjóar atvinnu-
greinar handa atvinnulausu fólki, sem oss vantar, heldur
vantar oss einmitt fólk til þess að reka hina frjósömu,
náttúrlegu atvinnuvegu landsins. Það er til þeirra en ekki
frá þeim, sem vjer þurfum að leiða frjóvgandi arð. Þjóð-
in verður ekki ríkari við það að taka svo eða svo marga
af sínum fáu vinnumönnum og láta þá hafa atvinnu við
það starf, sem ekkert framleiðir, t. d. að taka við hlutun-
um af einum, og rjetta þá öðrum, þótt þeir hæglega nái
saman án þess. Því minna vinnuafl sem gengur til allra
slíkra „snúninga" því betra; því hinar virkilegu auðsupp-
sprettur, hin náttúrlegu efni og gæði, sem fyrir höndum
eru í landinu, vaxa ekki við það nje ávaxtast, heldur dregst
einmitt frá þeim fje, og reynslan hefir sýnt, hvað um það
verður. Það er ekki hægt nje rjett að banna einstakling-
um að flytja af landi brott, en allir vita, að kaupmönn-
um — þótt innlendir sjeu — hættir rnjög til þess, er þeir
hafa grætt nóg fje, og hvað verður þá um arðinn? Renni
hann þar á móti til alþýðu í kaupfjelagi, er engin hætta á, að
hann verði fluttur út úr landinu.*
*)Manni dettur ósjálfrátt í hug — í sambandi við þetta --
svarið, sein sýsluniaður gaf bóndamun, er kærði, að hnuplað
heiði verið frá sjer: „Æ, vert’ ekki’ að því arna; það eru bara
vasaskipti; það fer ekki út úr landinu.11