Andvari - 01.10.1962, Síða 110

SVEINN SKORRI MÖSKULDSSON:
LEIÐRÉTTING
á mishermi um sögu eftir Einar H, Kvaran.
í grein þeirri nm skólaár Hannesar
Hafsteins, sem ég skrifaði í 1. hefti And-
vara 1962, kennir missagnar, sem ég vil
ekki láta óleiðrétta. Þar er (bls. 36) vitnað
til bréfs, sem Skúb Thoroddsen skrifaði
Þorvaldi bróður sínum, dags. 13. janúar
1883. í því ræðir bann um sögu, sem
Einar Hjörleifsson hafi lesið upp á
fundi í íslendingafélagi í Höfn og bafi
valdið þar nokkrum úlfaþyt, þar eð áður
hafi verið breitt út, „að sagan væri kopia
af Jóhannesi Ólafssyni og föður bans“.
Síðan segir í greininni:
„Einar I Ijörleifsson minntist löngu
síðar á þetta atvik við son sinn Einar E.
Kvaran og kvað það hafa farið víðs fjarri,
að fyrirmyndir sögunnar væru þær, er
rnenn hefðu ætlað. Mun hér hafa verið
um að ræða sögu eða drög að sögu, sem
hann birti síðar í vestur-íslenzka blaðinu
Heimskringlu og nefndist Félagsskapur-
inn í Þorbrandsstaðahreppi."
Nú hef ég hins vegar komizt yfir heim-
ildir, sem sýna ljóslega, að þetta fær ekki
staðizt. Eru það tvö bréf, sem nú eru í
eigu þeirra Ragnheiðar og Sigurðar Haf-
staðs sendiráðsfulltrúa í Osló.
Ólafur Davíðsson þjóðsagnasafnari
skrifaði Sigurði Iljörleifssyni, bróður
Einars, á þessa leið 12. janúar 1883:
„Veiztu við hvern ég kann bezt af
löndum hér? Það er Einar bróðir þinn.
Við erum mikið saman, og kann ég alltaf
betur og hetur við hann.
Ég get ekki hugsað mér elskulegri og
meir vinnandi mann.
Við sympatíserum líka í flestum mál-
um. Einar er nýbúinn að halda fyrirlest-
ur í Islendingafélagi um trúarbragða-
frelsi á Islandi. Hann studdi sig við
blaðagreinir og komst að þeirri niður-
stöðu, að trúarbragðafrelsi væri ekki
fremur á íslandi en skáldskapargáfa hjá
Guðlögi. Hvorugt er víst heldur til nema
í orði kveðnu. Þó urðu sumir til að and-
æfa fyrirlestrinum, svo sem Jóh. Ólafs-
son og Páb Briem, cn Einar hcit þá fal-
lega af sér.
Á morgun les hann þar upp sögu um
svipað efni, sögu, sem bcrst móti into-
lerans og merkilegheitum. Ég held, að
ég hafi varla heyrt eða lesið betri sögu.
Mér finnst hún jafnast við beztu nóvell-
ettur eftir Kielland."
Sjálfur skrifaði Einar einnig Sigurði
bróður sínurn um þessa atburði 15. jan.
1883:
„Gleðilegt nýjár! Þakka það gamla. Mér
hefur liðið hálfilla það sem af er þessu
ári, því ég hef haft eitthvert það versta
kvef, sem ég nokkurn tíma hef fengið á
ævi minni, og naumast getað fylgt föt-
um. Milli jóla og nýjárs starfaði ég að
sögukorni, sem ég líka kláraði þá og sem
heitir Séra Jón gamli. Ég hef lesið hana
upp í íslendingafélaginu, en það gekk
ekki orðalaust af. Svoleiðis stóð á, að
skömmu fyrir jólin hafði ég haldið fvrir-