Andvari - 01.01.2007, Page 129

andvari
í SILKISLOPROKK MEÐ TYRKNESKAN TÚRBAN Á HÖFÐI
127
Grímur Thomsen ungur
nienntamaður.
smáum augum á almenn áhrif Gríms á upprennandi menntamenn þjóðarinn-
ar. Að dómi hans var Grímur „herold eða fyrirboði hins nýja tíma, og með
honum hófust breytingar á hugmyndum pilta, þó það yrði ekki til bóta, sem
þó var Grími ekki að kenna“ (87). Hér vísar Gröndal m.a. til þess undarlega
tvístrings eða æðis sem kom yfir skólapilta um miðjan 5. áratug 19. aldar og
skipaði þeim í tvo hópa: „Frelsismenn“ og „konungsmenn“.
Persónuleg bréf Gísla Brynjúlfssonar til Gríms frá 1844-1845 og Dagbók í
Höfn frá 1848 lýsa sama áliti á Grími, og jafnframt skáldlegu, tilfinningaríku
°g uppreisnargjörnu hugarfari sem áður var alls óþekkt í íslenskri menningu.
Þetta hugarfar átti enda rætur sínar í evrópskum tískubókmenntum samtím-
ans, ekki síst þeim sem Grímur kynnti skólapiltum, Raunum Werthers unga
eftir Goethe og ljóðum Byrons. Skemmtileg er líka slúðursagan sem Gísli
har í Grím haustið 1844 og á að hafa gengið í Reykjavík um það leyti, en þar
rennur sá síðarnefndi nánast saman við alkunnugt málverk af ofurstirninu
Byron lávarði sem Grímur hafði kallað „föður nútímaljóðlistar" (Faderen til
den moderne Poesi) í bók sinni um franska nútímaskáldskapinn (1843: 38);
Eina skrýtna sögu get ég sagt þér um þig úr R(eykja)vík: Þú átt á sumrin að leigja þér
fallegt hús fyrir utan portin í Höfn. A húsi því er „altan“. Þar stendur á grænn silkisófa
ógnarlega mjúkur. Á þessum sófa liggur þú í silkisloprokk með tyrkneskan túrban á
höfði og chinesiska pípu í munninum. Svona liggur þú mestallan daginn, en þegar þú
gengur út, ertu í kápu af Lord Byron.10