Andvari - 01.01.1956, Qupperneq 40

36
Guðmundur Gíslason Hagalín
ANDVAItl
manna mótaðist af því, að þeir vildu ekki veita dönsku auðfélagi,
Stóra norræna ritsímafélaginu, einokunaraðstöðu til ritsímarekst-
urs um áratugi. Loftskeyti voru tekin að ryðja sér til rúms, og
Einar Benediktsson liafði fengið Marconi-félagið enska til þess
að reka um hríð tilraunastöð að Rauðará við Reykjavík. Forystu-
menn Landvarnar hugðu, að þama væri framtíðarleið íslendinga
um skeytasamband við útlönd, og töldu þeir fráleitt, að þjóðin
afsalaði sér um langt árabil réttinum til að njóta góðs af fram-
fömm á þessu sviði og ætti undir högg að sækja hjá hinu
danska félagi um öll sín símaviðskipti við umheiminn.
Annað „framfaramál" var mjög á dagskrá á tveimur fyrstu
áratugum aldarinnar. Það var járnbraut milli Reykjavíkur og hér-
aðanna austan heiðar. Benedikt Sveinsson var ákveðinn andstæð-
ingur þessa máls. Taldi hann, að járnbrautarsamgöngur mundu
lítt henta íslenzkum þörfum og staðháttum og vonlaust, að þær
gætu borið sig fjárhagslega. Hafa menn nú lengi fagnað því hér
á landi, að hlaupið var yfir þetta stig á framfarabraut sam-
gangnanna.
Þeirra sjónarmiða, er mótuðu skoðanir Benedikts i ritsíma-
og siglingamálunum, gætti einnig í viðhorfi hans við umbótum
á verzlun þjóðarinnar. Idann var frá öndverðu fylgjandi frjálsri
verzlun í höndum innlendra aðila. Þótt hann væri Þingeyingur
að ætt og uppruna, varð hann aldrei einhliða samvinnumaður.
Hann vildi efla kaupfélögin til þess að hrjóta á bak aftur ein-
okunarfjötra selstöðuverzlananna, en leit annars á þau sem hver
önnur verzlunarfyrirtæki, sem yrðu að sýna á hverjum stað, hvað
þau dygðu í heilbrigðri samkeppni við kaupmenn. Hin ákafa
barátta, sem sumir forvígismenn samvinnustefnunnar tóku upp
gegn „kaupmannavaldinu", var honum lítt að skapi. Var jafnan
sem hann vggði, að ofstækisfull átök um innanlandsmál kynnu
að draga um of athygli þjóðarinnar frá hinu mikla lokatakmarki
sjálfstæðisbaráttunnar.
Framfarir í fiskveiðum íslendinga voru meðal þeirra mála,
sem Benedikt Sveinssyni var mjög annt um. Hann hafði snemma