Menntamál - 01.04.1967, Blaðsíða 12

6
MENNTAMAL
leiðslu- og tæknibyltingin hlutu að leggja í rúst þann heim,
sem einkenndist a£ kyrrstæðu lífi landbúnaðar; markaður
hans hafði verið mótaður af vöruskiptum, vinnubrögðin af
Jiendi mannsins, stjórnarfarið liafði einkennzt af beinum
forráðum manna yfir öðrum mönnum. Á rústum persónu-
tengsla í dreiflrýli 1 ryggði framleiðslubyltingin andstæðum
spennt og margbrotið iðnaðarsamfélag í borgaformi; lýð-
ræðisþjóðfélag, er einkennist af ópersónidegum samskiptum
manna og verkskiptum framleiðsluháttum með öllu er þeim
fylgir: tölvísindum, bankakerfi, rafheilum. . . . Úr upp-
runasamfélagi persónubanda milli fárra framleiðsluþegna
á vöruskiptamarkaði er orðið borgarsamfélag með grúa af
óhlutstæðum samskiptum milli manna: aðild að framleiðsl-
unni, að stofnunum þjóðfélagsins, að stjórnarfarslegu valdi,
að félagssambandi við annað fólk og aðild að vísindum og
tækjum. Þessi margbrotna aðild krefst margföldunar á því
íramleiðsluafli, er sízt verður höndum tekið og í aska látið,
að því er virtist, en það er þekkiirgin sjálf.
Þekkingarbyltingin hefur reynzt eldurinn undir eimkatli
iðnbyltingarinnar, driffjöðrin í framvindu tveggja síðustu
alda. Og er þá auðsætt, að komið er að hlutverki skólanna
í lrreytingakerfi samtímasögunnar.
Því fjarlægari senr framleiðslu- og vinnuveruleikinn er
barnshuganum, ]rví meiri greiningar sem veruleikinn þarf,
til að hægt sé að átta sig á kjörum og kostum, því mikil-
vægari verður miðlan þeirra þekkingargreina, þeirrar leikni
og upplýsinga, sem á þarf að lialda til að komast á rétta
hillu í völundarhúsinu, er við búum öll í. Sé um fáa kosti
að ræða, þarf lítillar þekkingar við til að velja. Þurfi um
hundruð eða þúsundir leiða að velja, er efnaliags- og þjóð-
félagsheildinni sem einstaklingum lífsnauðsyn, að nægilega
margir rétt undirbúnir menn fáist til að sinna nauðsyn-
legum verkum. Skólinn hefur m.a. lilotið það hlutverk að
skipta ungu fólki á sviðin, dreifa því á menntastig og
menntaleiðir eftir hæfileikum, getu og áhuga. (Það var a. m.