Menntamál - 01.04.1967, Blaðsíða 27
MENNTAMAL
21
skiptingu manna og áhrif þau, sem það getur haft á barnið
að alast upp fremur í lægri stétt en hærri, þá er þess að gæta,
að heimilisbúnaður er allur annar í lægri stéttum, húsrými,
bækur, húsgögn. Börnin eru fleiri, minna er talað við þau,
til þess vinnst síðnr tími. Skilningur á gæðum, sem ekki
verða beint látin í aska, er mjög háður heimilishögum.
Rannsókn í Skotlandi sýnir, að greind og námsárangur
skiptist eftir félagslegum aðstæðum, en tala systkina og hús-
búnaður skiptir stéttum. Verkamenn og sjómenn í Skot-
landi eiga fleiri börn en miðstétt og yfirstétt. Þeir búa í
minni íbúðum og fleiri börn eru í hverju húsi. Börnin
geta ekki einangrað sig við lestur undir skóla að sama skapi
og miðstéttarbarn, sem hefur herbergi fyrir sig, þó ekki
sé nema í nokkra klukkutíma um daginn. Lágstéttarbörnin
eiga að jafnaði nálægt því jafnaldra systkin, sem trufla lest-
urinn. Oft eru börn sett til að gæta systkinanna, meðan for-
eldrarnir' vinna úti.
Það hefur komið í Ijós við rannsóknir í Bretlandi, að börn
hafa sumsstaðar ekki rúm fyrir sig til þess að sofa í, heldur
sofa saman í rúmum tvö og tvö. Það verður til þess, að hvíld
þeirra að næturlagi verður minni en skyldi; barnið fer illa
hvílt í skólann að morgni. A þessu einfalda dæmi verður
ljóst, liversu frumstæð aðgreining milli lífsskilyrða stétta
getur valdið rniklu um framgang náms. Hitt er annað mál
og veigameira hér, að af misræmi lífsskilyrða hljótast miklu
dýpri og torskildari vanhöld á námsgreind og árangri en
hér liefur verið getið.
Það er ljóst orðið, að uppeldishættirnir, efnalegir og sál-
rænir, skilja milli stétta. Kem ég nú að því, sem virðist
ráða úrslitum. Niðurstöður allmargra og flókinna rann-
sókna benda til þess, að það sé tungutak barnanna, sem þau
læra í heimahúsum, er úrslitum valdi um námsörlög þeirra,
eins og skólum er nú háttað. Þessar rannsóknir gætu átt
eítir að valda byltingu í skólaháttum, ef sá skilningur, senr