Menntamál - 01.04.1967, Blaðsíða 21

MENNTAMÁL
15
fjölguninni, þar eð mat þeirra á skilyrðum skólaárangurs
er mótað af hefðum, sem eiga sér rót í stéttskiptri, kyrr-
stæðri og hefðbundinni menningarskipan, í hag- og þjóð-
félagskerfi, er einkenndist af staðfestu, en ekki af örum
vexti eins og nútímasamfélög Vesturlanda.
Tökum Bandaríkin sem dæmi um þróunina.
1930 sóttu 12% árgangs lramhaldsskóla (high school).
1960 sóttu 80% árgangs framhaldsskólana.
1980 er reiknað með 92% skólasókn til 18 ára aldurs.
En það væri sama sem 12 ára skólaskylda væri orðin að
veruleika.
Annað dæmi:
1930 sóttu 4% árgangs College-nám, en það líkist hlut-
fallstölu háskólasóknar í Evrópu á sama tíma.
1960 sækja 35% árgangs College-nám, og víða yfir 50%;
(á sama tíma er háskólasókn í V-Þýzkalandi tæp 6% af
árgangi).
Lítum á tölurnar í öðru og skynsamlegra sambandi:
1930 voru 3% vinnuaflsins, 3 af hverju hundraði vinn-
andi manna í Bandaríkjunum, háskólamenntaðir menn.
1960 eru þeir orðnir 18 af hundraði, og 1980 er reiknað
með 35 háskólamenntuðum mönnum í hverjum hundrað
manna hópi vinnandi manna þar í landi. Vinna hugsunar-
innar er að leysa verk handarinnar af hólmi, eins og töl-
urnar sýna.
Hin mikla fjölgun skólafólks, sem þessar tölur lýsa,
speglar róttækar breytingar á afstöðunni til skólanna ann-
arsvegar, skólanna til tilgangs síns hinsvegar.
1. Skólarnir eru hagþáttur, arðvænt I járfestingarsvið í
þjóðarbúinu. Fjárfesting í skólunum gelur af sér félags-
legan arð með hærri framleiðni hagkerfisins, með vexti
framleiðslunnar á mann og með hærri afköstum — og þar
ineð meiri vellerð — þjóðfélagsins í heild.
2. Ennfremur gefur fjárfesting í menntun af sér arð fyrir