Menntamál - 01.04.1967, Blaðsíða 43

MENNTAMÁL
.37
inu grúi jafnaldra. Nýtt uppeldisafl verður til, ef til vill
sterkara en öll önnur á sama tíma. Nýjar reglur stýra hátt-
erni hópa, sem ekki eru runnar undan rifjum hinna full-
orðnu. Hátternisreglurnar eru skapaðar til að gilda með
jafnöldrunum einum: heimur fyrir sig. Atferlisreglur hóps-
ins kunna að brjóta í bága við óskir foreldra, en það gildir
einu; þeir eru orðnir fjarlægir og óhlutstæðir, eins og verk
þeirra. Verkskipt þjóðfélag, borgarmenntað og þéttbýlt,
styður þessa þróun með stofnunum sínum. Börn eru sett í
skólann eftir árgöngum, þ. e. eftir tölulegum þörfum stofn-
ana, sem þjóðíelagið þarf liins vegar á að Iialda til þess að
æskan verði að fullorðnum mönnum. Sameiginleg stað-
setning í tímanum kemur í stað þarfar fjölskyldunnar til
að kenna hverju barni að lifa eftir þeim atvikum, sem fyrir
verða. Ógagnsæið eykst: þjóðfélagið knýr börnin undir vald
þeirrar þverstæðu, að læra hin abströktu táknmál nútíma-
lífs á ópersónulegar bækur í fjöldastofnun, í stað jress að
læra eftir þörfum, sem runnar eru upp í lífsreynslu barnsins
sjálfs.
Nýr veggur rís milli foreldra og barns, þar sem er líf
barnsins í skólanum sjálfum, fjarri I í 1 i og reynslu foreldr-
anna og oft fjarri skilningi þeirra. Sérstakir lífshættir æsk-
unnar skapa henni þarfir, sem greina hana frá heimi og
hugum fidlorðinna.
Ég vil Ijúka þessu máli með tilgátu um félagslegan upp-
runa nokkurra vandamála, sem vart verður í heimilis- og
skólauppeldi barna á Islandi.
Gamla bænda- og fjölskyldukerfið þurfti ekki á neinni
ræðri uppeldisaðferð að halda. Uppeldið var sjálfkrafa af-
leiðing verka, vinnu og samskipta. Þar sem þetta frumform
uppeldis og þjóðlífs hefur hrunið, þarf nútímaþjóðfélag
á ræðum uppeldiskerfum að halda, á orðum og aðferðum
sem hjálpa til að mynda og mennta fullorðna úr þessum
börnum. Foreldrarnir ráða ekki enn yfir þessum tækjum,
vegna þess að þeir ólust. ekki uþþ við þau sjálfir. Foreldrar