Menntamál - 01.04.1967, Blaðsíða 28

22
MENNTAMÁL
þarna er lagður grundvöllur að, nýtist verulega innan skól-
anna. Tungutak barnsins kalla ég kerfið, sem barnið talar
eftir, málfarskerfi þess (linguistic pattern), sem nær yfir
málfræði, setningaskipan og orðaval. Þetta kerfi gæti reynzt
samnefnari, er leiðir saman mörg þau vandamál og flestar
þær námstálmanir, sem spretta af hinum ólíkustu og þó sam-
stilltum hindrunum. Þetta kerfi er tekið að menningarleg-
um erfðum innan fjölskyldunnar.
Hver vegna skiptir tunguerfð fjölskyldunnar svo miklu
máli? og hvers vegna skiptir svo miklu máli, hvar í stétt
fjölskyldunni er skipað, þegar talað er um tunguerfð henn-
ar? Hvernig stendur á því, að tunguerfð fjölskyldu fer eftir
stéttarskiptingu? Hér er ekki um að ræða gott mál og slæmt,
ekki um málfarsreglur, hér ræðir um kerfið, sem barnið
notar til að gera sig skil janlegt og koma hugsunum sínum og
tilfinningum í orð í þeim tilgangi að komast í samband við
aðra, samsinna, skilja eða taka á móti boðum frá öðrum.
Þetta er handan við málfræðilag orðaskiptanna. Við skulum
að gamni líta svo á tunguna, sem hún væri úr mismunandi
lögum. Lag hinna málfræðilegu reglna liggur þá ofar en
önnur, og hin ýmsu lög virðast standa i mismunandi beinu
eða óbeinu sambandi við heimilishagi og efnahagslega að-
stöðu fjölskyldunnar. Nú er það áferð málsins, málgæðin,
sem fyrst verða fyrir kennaranum, þegar barn kemur í skóla,
og eftir þeim fer oft dómur hans um hæfileika og náms-
gáfur þess.
Það hefur verið gerð rannsókn í Þýzkalandi, sem bendir
til þess, að eitt aðaleinkenni mismunar milli langskóla-
sækinna fjölskyldna og annarra, sé tilvist bókar á heimilinu.
Þessi niðurstaða olli nokkurri furðu. Rannsóknir sem þess-
ar hafa yfirleitt verið gerðar af menntamönnum, og mennta-
menn gera ævinlega ráð fyrir því, að alls staðar séu til bóka-
skápar. Síðan kom í ljós, að menn skiptust ekki í ltópa eftir
því, hvort þeir teldust í flokki menntamanna, heldur eftir
því, hvort til var ein bók eða engin á heimili þeirra. Mennta-