Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1928, Blaðsíða 23

0-ÐUNN
Flóttinn.
17
að létta mönnum baráttuna fyrir lífinu. — Hin mótbáran
kæmi ef til vill frá Oræfingum og Hornfirðingum. Það
er alls ekki víst, að þeir yndu því vel, að nokkuð væri
skelt af Vatnajökli. Gæti það ekki orðið til þess að
girt yrði fyrir það, »að fremsta þroska yrði náð«?
Þessi sami prófessor hefir spáð því í einni ritgerð
sinni, að ný rómantík mundi valda miklum og farsælum
breytingum á hugsanalífi þjóðarinnar. Nú ætti sá spá-
dómur að fara að rætast, því að rómantíkin er sýnilega
komin. Hvað getur verið rómantiskara en þessi hugsun
um hólmann, sem varðist öllum áhrifum frá hinum sið-
lausa heimi? Menn urðu nærri því alfullkomnir við að
»sökkva sér niður í djúp sálar sinnar« og nota Skeiðará
og aðrar jökulár fyrir æðstu uppeldisstofnanir. Minnir
það ekki á sjálfan frömuð rómantíkur síðustu alda,
■Rousseau, sem samdi sína fyrstu ritgerð til þess að
sanna það, að öll bölvun mannkynsins stafaði af því, að
prentlistin fanst upp? Ef til vill er þá líka alvaran eitt-
hvað svipuð. Roussaau varði æfinni til þess að gefa út
rit á prenti. Próf. S. N. ritar grein til þess að hæla
Oræfingum fyrir það, að hafa raflýst bæi sína.
Annars er margt um þessa nýju rómantik að segja
— margt fleira en komið verður við í þessari grein að
drepa á. Eitt er það t. d., að hún er naumast af íslenzk-
>um rótum runnin, þótt forvígismenn hennar ímyndi sér,
að þeir séu fyrst og fremst verðir þess, sem íslenzkast
sé til. Það hefur margur maðurinn fyr en þeir tekið
eftir því, að hætta gæti stafað af menningunni. Og það
vill svo til, að nú sem stendur er risavaxin alda gagn-
rýninnar að sveipast um allan hinn mentaða heim. Bók
Spenglers, Fall hins vestræna heims, er ef til vill meira
lesin en nokkur önnur bók um heimspekileg efni á hin-
<um síðari árum. Bölsýnið liggur í andrúmsloftinu, eins
löunn XII. 2