Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1928, Blaðsíða 103

IÐUNN
Ritsjá.
97
ar né Iauna heima á ættjörðu sinni. Og af skiljanlegum ástæðum
er kveðskapur þeirra oft til orðinn í slitróttum fómstundum eða
á nóttum eftir hita og þunga dagsins. — Reynslan hefir sýnt, að
íslenzkir rithöfundar, sem að litlu eða engu hefir verið getið hér
heima í fásinninu, hafa hlotið mikla frægð með frændþjóðum vor-
um, þar sem hvorki skorti bókakaupendur né verndara. En flest
stórskáld vor hafa heldur kosið að kveða á feðratungu sína fyrir
nokkur hundruð áheyranda en hafna henni og hverfa til annara
þjóða. Nú moka Norðmenn út skrautlegum útgáfum af verkum
eftir skáld sín, sem enn eru á lífi eða þau, sem uppi voru fyrir
skömmu, en íslendingar eiga á víð og dreif í handritasöfnum
dyngjur af óútgefnum kvæðum þjóðskálda sinna frá 17. öld, sem
aldrei hefir verið maklegur sómi sýndur.
Þrátt fyrir alla örðugleika hefir Stefán frá Hvítadal sent frá sér
4 Ijóðabækur á 9 árum. Gengur það ævintýri næst, að bóndi lengst
vestan úr Dölum skuli koma til Reykjavíkur skömmu fyrir jól nú
f vetur til að gefa út kvæðasafn, þar sem rúmur helmingurinn er
frumsamin kaþólsk trúarljóð.
Helsingjar greinast í tvo kafla (I og II). í fyrra kafla eru nær
einvörðungu trúarljóð og kvæði um kaþólska menn, svo sem
Þorlák helga og Vilhjálm kardínála van Rossum. Hrynhendan til
kardínálans er afburða-snjöll, svo að fyrir slíkt kvæði mundi höf-
undi hæfa svipuð lofsyrði og Magnús konungur Hákonarson mælti
endur fyrir 'löngu til Sturlu Þórðarsonar: „Þat ætla ek, at þú
kveðir betr en páfinn". Hefir höf. og, án þess að stingi í stúf,
skeytt inn í 10. er. drápu sinnar 2. vísuorðinu í 1. erindinu í
Hrynhendu Sturlu Þórðarsonar um Hákon konung Hákonarson
(frá 1262). En þó ber að gæta þess, að „varrbáls hötuður" og
„kardínáli“ er hér Iátið tákna sama mann. En hjá Sturlu á „varr-
báls hötuður" auðvitað við Hákon konung. Tel ég vafasamt, hvort
fornskáld vor hefði kallað nokkurn kardinála varrbáls hötuð, svo
að til lofs hefði verið talið.
Tvö Maríukvæði eru í Helsingjum, Guðsmóðir í fjórum þáttum
(bls. 16—20) og Heilaga móðir (bls. 39—44). Dæði eru kvæði
þessi innileg. Fjórða erindið í kvæðinu Heilaga móðir er á
þessa leið:
„Varst þú eitt með vorri þjóð,
virtir hennar minja sjóð,
heimtist öld og himni rjóð
Iöunn XII. 7