Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1928, Page 26

20
Flóttinn.
IÐUNN
brautum. Hún getur eins lagt sig til svefns þegar, og
mun sá svefn verða um aldir alda. Spurningin er ekki
um það, hvort komist verði framhjá þessum þætti í
þroskaferli mannanna, heldur hvort unt verði að gera
menninguna sér undirgefna. Er hægt að sveigja vélarnar
til fullkominnar þjónustu við andlegar þarfir mannanna?
Um það stendur baráttan. Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að mennirnir eru meira en að hálfu leyti í
ánauð, fjötraðir af sínum eigin tækjum; en sigurinn fæst
ekki með flóttanum frá þeim.
Það er bjargráð flóttans, sem verið er að prédika
íslendingum nú. Og það færist prentsvertubros yfir öll
íslenzk blöð og tímarit í hvert skifti, sem það fréttist,
að einhver útlendingur hafi hælt oss fyrir það, hve vel
oss hafi tekist að verjast áhrifum menningarinnar. Til
allrar hamingju sjá þeir alt rammskakt. Vér höfum orðið
fyrir miklum hollum áhrifum, þótt meinbugir menning-
arinnar birtist vitaskuld í íslenzku þjóðfélagi, eins og
allsstaðar annarsstaðar. Enda sjá sumir útlendir menn
glöggar en þeir, sem koma heim til þess að skoða
einhverja konungsgersemi — þjóð, sem lifi einhverju
»náttúrulífi«, óspiltu af áhrifum vondu þjóðanna úti í
heiminum. Eftirtektarverð grein birtist t. d. í merkasta
vikublaði Bandaríkjanna — The Nation — síðastliðið
sumar um þetta efni. Greinin er eftir verkfræðing, fæddan
í Berlín, af dönskum og amerískum ættum. Hann getur
þess, að kunningi sinn frá Washington hafi ritað sér
um það, að ef iðnaður hefðist á íslandi, þá yrði það
upphafið að lokaþætti íslendinga. En hann spyr: »Ætti
þjóð að glata framgirni sinni, til þess að geta varðveizt
sem mannlegur og sögulegur kynjagripur, leikvöllur
rómantiskra ferðamanna og laxveiðimanna?* Eftirtektar-
verðast í ummælum hans er það, að hann bendir á, að