Prestafélagsritið - 01.01.1933, Page 181

174
Islenzkar bækur.
Prestafélagsritið.
ræða í heirai visindanna, sem stendur í nánu sambandi við
aðra staðreynd, sem sé þá, að það er eðli hinna sönnu vísinda
að halda áfram að rannsaka, þrátt fyrir ailar „vísindalegar nið-
urstöður".
f þessari ritgjörð sinni hefir höfundurinn lagt fram fyrir
almenning þær skoðanir á þessu efni, sem nú þykja sennileg-
astar og jafnframt gert grein þess, sem á undan er farið —t
eltki af því að hann ætli, að talað hafi verið síðasta orðið, er
að þessu lýtur, heldur aðeins til þess að menn geti því bet-
ur áttað sig á þvi, „hvar vér stönduin nú“. En jafnframt á rit-
gjörðin ,,að fylla upp í eitt af þeim mörgu skörðum, sem eru í
bókmentum vorum, þegar þær eru bornar saman við það, sem
annarstaðar er“.
„Saga ritsafnsins“ nefnist fyrri hluti ritsins. Er þar skýrl
frá því, hvernig ritin verða til, hvað rekið hefir á eftir, að
þau urðu til og hvernig þau taka að safnast saman, svo að
úr þeim verður heildarsafn, nijtt testamenti i likingu við Gan^a
testamentið hjá Gyðingum. Er þetta alt rakið mjög ítarlega
fyrstu fjórar aldir kristninnar. Siðan er sagt frá framhaldi
sögunnar frá dögum Aþanasíusar biskups fram til siðaskiftanna
og þar skýrt mcðal annars frá því, hvernig þeir Lúther, Zwingh
og Kalvín líta á ritsafnið í mótsetningu við skoðanir þær, sem
lögfestar voru á Trídentfundinum; — þessi kafli ritsins er afar-
fróðlegur og ritaður á svo auðveldu máli, að hver skynsamur
leikmaður getur hagnýtt sér hann. Lýkur þessum hluta ritsins
með kafla um „rit, sem voru á takmörkunum" þ. e. stóðu nærri
því að verða tekin upp í safnið, en náðu þvi ekki, og mjög
svo fróðiegri greinargerð um afleiðingar ritsafnsmyndunar-
innar.
Síðari hluti ritgerðarinnar er „saga textans". Þar fer máliö
að þyngjast nokkuð, ekki minst fyrir það, hve fáir þeir eru,
sem hafa haft handritarannsóknir með höndum. En alt að einu
er hér um hugnæmt efni að ræða, og er sérstaklega lærdóms-
ríkt að kynnast því afar margþætta starfi, sem textarannsókn-
arar hafa unnið, til þess að fá sem áreiðanlegastan og fuIlkomU'
astan texta. Þvi að hér er á margt að líta og til margs þarf tib
lil að taka. Menn lesi l. a. m. kaflann um texta rannsóknir,
markmið þeirra og nauðsyn bls. 132—153. Þá er einnig einka*
hugnæmt að lesa um handritin sjálf, um mismunandi stafager
liandritanna, og um handrit af þýðingum á ýmsum máluu’
(grísk, latnesk, sýrlenzk, egipzlc, gotnesk), sem öll geta geb
bendingar um, hver texti sé réttastur þar sem um fleiri leshætt*
er að ræða. Að lokum er lcafli um „textavandamálið“ —- l,nl