Eimreiðin - 01.10.1936, Page 73

EIMREIÐIN
ALÞJÓÐARHAGUH Á AÐ RÁÐA
417
1 stutt mál, og þarf því að lesa hana með sérstakri athygli og
góðum vilja.
IJað skal strax játað, að afstaða mín til málsins er mótuð
þvi, að ég hef haft hagfræðileg efni með höndum og verð
að líta á hag þjóðarheildarinnar fyrst og fremst. En slík at-
hugun á auðvitað aldrei að þurfa að leiða til þess, að vanrækt
Seu sjónarmið einstakra atvinnugreina. Þvert á móti er verk-
efni heildarstefnunnar það að finna leiðir til þess, að atvinnu-
Vegirnir verði sjálfstæðir, — blómgist allir og gefi arð, en eng-
nin verði ómagi á öðrum eða ríkinu, nema þá rétt á meðan
hnnn er að komast yfir einhvern erfiðan þröskuld.
Hvað viðvíkur landbúnaði vorum, þá er hann kominn iit á
hinn hála ís. Það átti að hjálpa honum yfir þröskuld, en þessi
Þröskuldur reynist að vera ófært fjall. eins og kröfurnar stefna
llu- Það verður ekki annað séð en að styrkveitingarnar, veg-
u’nir, bx-ýrnar, símarnir, kreppulán og önnur lán — og svo að
ÍQkum sjálf kórónan á alt saman — ábyrgðin á framleiðslu-
iv°stnaði — geri ekkert annað en að flytja dreifbýla-frumbú-
skapinn úr hinum gamla, fátæka en sjálfbirga farvegi yfir í
uPplagt tapsfyrirtæki, sem verður að taka á gjöf.
Mger misskilningur er það, að ég vegsami frumbúskapinn
a l5eini grundvelli, að hann l'ullnægi nútímakröfum. Ég bendi
nð eins á, að þetta búskaparlag stendur, svo langt sem það nær,
a hinum fastasta hagfræðilega grundvelli, og að það er það
ClUa> sem staðist getur í dreifbýlinu. En það er vandi að
siyrkja frumbóndann svo, að hann hafi af því verulegt gagn.
^eni sönnun þess, að frumbændur þurfi þó ekki að standa
1 sfa;ð, vil ég benda á hinar mörgu einkarafstöðvar í Skafta-
lellssýslu, og eru þær t. d. nær því á hverjum bæ í Öræfum,
afskektustu sveit landsins, sem aldrei fær veg til sín.
_ ira sizt datt mér í hug að hafa á móti heilbrigðum við-
skiftabúskap. Ég mælti einmitt sérstaklega með honum, en
S'ndi fram á, að hann þrífst alls ekki í dreifbýli og krefur al-
öeilega nýtt landnám sem næst neyzlustöðvum eða markaði,
einkum ef hann er rekinn í smáum stíl.
Þér tilfærið orðrétt nokkuð af skilgreiningu minni, en
j,lilið Þó, að „æðsta fullkomnun“ frumbúskaparins samkvæmt
11111 sé sú, að bóndinn selji ekki neitt! Nei, beztur frumbóndi