Eimreiðin - 01.10.1936, Page 113

EIMItEIÐ!N
RITSJÁ
457
•■Ri'æðurnir í Grashaga" og nú í haust ]>essi nýja skáldsaga: „Ilmur
R;lganna“.
«IIrnur daganna“ er að nokkru leyti framliald af fyrri skáldsögu Guð-
'"undar og gerist á Suðurlandi eins og hún. ASalpersónur sögunnar eru
drengm-inn Örn Arason og Sverrir frá Grasliaga, fóstri hans. Mesta nær-
^rni sýnir höf. í lýsingu Sverris. Sverrir er valmenni, fórnfús mein-
ieysingi, og fólk kann illa að sjá og meta fórnir hans, af ]ivi að ]>ær eru
ekki faerðar á altari eigingirninnar að neinu leyti. Hann tryggir sjálf-
Um sér ekki á neinn hátt hagnað af þeim á almenna faríseislca vísu
”Kjafaranna“. Aftur á móti lætur höf. drenginn Örn stundum atliuga,
ulykta og tala eins og fullorðinn mann, og það skemmir dálítið mynd
hans.
hrátt fyrir andríki, sem víða verður vart í þessari skáldsögu, er hún
1,0 ú köflum lítið annað en stilæfing, — afbragðs-stilæfing. Þá er höf.
uialar eitthvað, verður stillinn stundum kannske helzt til skrúðugur, og
hnökrar eru á málinu. En sagan er líka samin í hjáverkum frá kaupa-
''nnu og farkenslu; höf. hefur ekki getað fágað hana i fullu næði.
En eigi að síður andar úr „Ilmi daganna“, hve mikið býr í Guð-
'nundi. Ef alt fer með feldu, verður hann, þegar frain líða stundir,
einn þeirra islenzkra rithöfunda, sem eru ekki i miðjum lilíðum.
Einar GuSmundsson.
^lgurður Helgason: BER ER HVER AÐ BAKI. Saga. Rvílc 1936 (Acta).
Arið 1932 kom út fyrsta bók þessa höfundar, Svipir, átta sinásögur. Sú
lyrsta þeirra, sagan Urðardómur, hafði áður birzt í Eimreiðinni, árg. 1926,
°g mun vera fyrsta saga höfundarins, sem birzt liefur á prenti. Hér
kernur nú höf. fram á sjónarsviðið aftur með alllanga skáldsögu, þar
Sem efnið er tekið úr lífi einyrkjabænda á einum af afskektustu útkjálk-
Uln landsins. Höf. hefur valið sér viðfangsefni, sem hann þekkir af eigin
s.]on og reynd. Hann er fæddur og uppalinn i svipuðu umhverfi og lýst
Pr I hók hans. Þeir, sem kunnugir eru Dalakálk, með Skálanesbjarg á
•'ðia hönd og Dalaskriður á liina, en í þessari sveit er höf. fæddur og
jippalinn, munu minnast hinnar hrikalegu náttúru þar og einangrunar.
I ’miasöm klettaströnd og oft ófær lending fyrir opnu hafi. Bjargið með
nikaflug sín og válegar minningar um liættur og mannskaða, eins og
irakningasaga Jóns fótalausa (Eimr. 1923, bls. 242—247) er eitt dæmið
Um» gc-rir leiðina til Seyðisfjarðar ófæra með sjó frain, og á vetrum verða
a askriður lítt færar og jafnvel ófærar með öllu, svo að ekki næst inn
1 ^jóafjarðar, þótt líf liggi við. Myndin af náttúruumbverfi sögunnar
* le'knuð skýrum og óskeikulum dráttum utan um atburði liennar og
"Cl 'r 'iiikið til að gefa henni mikilfenglegan veruleikablæ. Lýsingar höf.
"•'tíúrunni og hamförum hennar er það bezta i bókinni, og hefur hon-
j .1 kckist að hregða upp fyrir lesendunum svo sem í sýn yfirbragði
"'nar hrikalegu náttúru á andnesjum Austfjarða og lýsir vel þeirri
neskjulegu baráttu, sem þar liefur oft orðið að heyja við vetrar-