Eimreiðin - 01.07.1958, Blaðsíða 28

160
EIMREIÐIN
hinna beztu skáldrita hans eru bráðlifandi og sérstæðar per-
sónulýsingar. Sögufólk Hagalíns er sprottið úr sama jarðvegi
og höfundurinn sjálfur. Frá upphafi hefur hann valið sér
yrkisefni úr vestfirzku umhverfi og lýst lífi vestfirzkrar alþýðu,
einkum sérkennum hinna gömlu Vestfirðinga, málfari þeirra,
töktum og tiltektum, hugsunarhætti og viðhorfi til tilverunnar.
Annar aðalþáttur ritstarfa Hagalíns eru ævisögur þær, seni
hann liefur samið. Tel ég liiklaust, að þær einar myndu nægja
til að halda nafni hans á lofti sem hins merkasta rithöfundar.
Sögurnar af Sæmundi Sæmundssyni, Eldeyjar-Hjalta, Þórði á
Sæbóli og sjálfsævisaga Hagalíns, eru víða svo vel ritaðar og
svo merkur aldarspegill, að þær eru engu veigaminna fram-
lag til íslenzkra bókmennta en beztu skáldverk Hagalíns.
Dómur Sigurðar Nordals um sögu Eldeyjar-Hjalta á í rnegin-
atriðum við um önnur ævisagnarit Hagalíns. Ummæli Nordals
eru á þessa leið:
„Það þarf ekki að bera lof á þessa bók fyrir þá, sem hafa
hana í höndum. Hún hefur það meðal annars sér til ágastis
að vera svo skemmtileg, að enginn mun geta stillt sig um að
lesa hana spjaldanna á milli, sem einhvers staðar hefur gripið
ofan í hana. Og hún mun ekki heldur bregðast þeim, sem vilja
lesa hana til annars en eintóms gamans. Þetta er sönn og
skýr mannlýsing, sem um leið bregður upp mynd af aldar-
fari og umbrotum á örlagaríku tímabili í sögu þjóðarinnar.
Ég er ekki í vafa um að Saga Eldeyjar-Hjalta muni jafnan
verða talin með beztu ævisögum, sem ritaðar hafa verið a
íslenzka tungu.“ — Þetta voru orð Sigurðar Nordals.
Loks vil ég með örfáum orðum minnast á ritgerðir Haga-
líns og blaðagreinar. Ekki veit ég tölu þeirra, en þær ern
ákaflega margar. Fjalla þær um margvísleg efni, en flestai
þó um bókmenntir. Bókmenntagagnrýni ritaði Hagalín leng1
að staðaldri, og kom þá víða við. Öðrum rithöfundum fremu1
hefur hann í fjölda ritgerða kynnt erlendar bókmenntir og
unnið á því sviði mikið nytjastarf. Af yfirlitsgreinum hans
um íslenzkar bókmenntir vil ég sérstaklega nefna langan og
stórfróðlegan ritgerðaflokk um íslenzka ljóðlist frá 1874 til
1944, er birtist í Almanaki Þjóðvinafélagsins fyrir árin 1951
-1954.