Eimreiðin - 01.07.1958, Blaðsíða 129
EIMREIÐIN
2(il
Að hinir beztu höfundar óbundinna ljóðrænna ritverka hafi
hitt á að skila stundum betri og frjóari skáldhugsun á blað
cn einhverjir ljóðbandavinir, þarf enginn þeim að segja, sem
lesið hefur nokkuð til muna eftir báða flokkana.
Það er kunnugt, að valið gæðingsefni getur sökum aga-
leysis víxlað svo eða hrekkjað, að fegri hreyfingar þyki og
snjallari á að sjá en vekurðarþauf eða stökk-baks fulltaminna
miðlunga, er með kynnu að hlaupa, og er svipað á komið
með andleg afrek manna að bóla kann á listfengi, þótt illa
og skeytingarleysislega sé útfært. Ætti það að vera þeim mönn-
um skiljanlegt, sem telja sig til þess borna að bera fram nýj-
ar stefnur, að þar þarf ekki hatur til að koma, þótt bölvað
sé ótæpilega hrekknum eða víxlinu, hvort heldur er á göt-
ttnni eða í bókinni og það því vnnilegar sem manni er annara
ttm ásitjanda, sem í þessu tilfelli er sjálf hin íslenzka ljóð-
menning.
Vafamál má telja, hvort nokkur einsaklingur frá nokkr-
um tíma íslandsbyggðar hefur haft jafnmikil áhrif á rök-
færslu og málfar þeirra manna, sem nú eru rosknir orðnir og
Helgi Hálfdánarson guðfræðikennari. Hér skal enginn dóm-
Ur lagður á happasæld þeirra áhrifa, þegar á allt er litið, en
láta mætti sér til hugar koma, að stjórnmálamenn yfirstand-
ttndi og nýliðins tírna hafi lært fullmikið af Helgakveri eða
þeinr, sem svo höfðu fengið það á heilann, að þeir smituðu
ttðra með rökhætti þess og lielzt því lakasta af honum.
Áhrif Helga eða kvers hans eru sem sé ekki innifalin í því,
að skoðanir lians, lífsviðhorf og siðalærdómur gangi aftur á
meðal vngri manna eins og uppvakningar á fyrsta þriðjungi
lögfullrar draugsævi, þá þyrfti ekki að berjast hér við þjófn-
aði, lygar og óskírlífi í þeim mæli sem verið hefur og vax-
andi fer, heldur birtast þau með einkennilegri þrákelkni við
að berja fram sem rökvissan sannleika ósannanlega eða ósanna
liluti. Má því til sönnunar benda á svokallaðar sannanir stjórn-
málaflokka fyrir eigin ágæti og bera saman við lýsingar og
sannanir barnalærdómsbókarinnar á eiginleikum guðs, og
verður ekki önnur skýring nærtækari en að þar sé um að ræða
utanaðlært verklag og þangað sótt, sem kostgæfilegast hafi
kennt verið. Er það sameiginlegt að mjög tvísýnar kenning-