Eimreiðin - 01.07.1958, Page 127

EIMREIÐIN
259
það má tullyrða, að slíkt er rangt. Hrynhendan lék Matthíasi
engu síður á tungu en Eysteini munki, og þurfd hann hvorki
að misbjóða máli sínu né sækja orðtæki til annarra, þótt hátt-
ur þyngdist. Allt eins komst Stephan G. Stephansson hjá stuld-
Um og sníkjum, þótt hann brygði fyrir sig ótíðum háttum
dýrum, en vera má, að lítilmenni orðiistarinnar séu illa hindr-
uð af böndurn vandaðra fjóða, og virðist það skaðlítið, þótt
eitthvað þeirra gengi úr leik og gæti varla orsakað sálarhung-
ur þjóðar, sem svo vef býr með kvæði að hafa málsins vegna
aðgang að þúsund ára framleiðslu ljóða þeirra, er geymzt
hafa.
Þau ljóð voru í samræmi við lögmál tungunnar, og ef þau
heyrðust eða voru höfð um hönd, studdu þau að endingu
teglna hennar. Er það hættulegt tilræði við íslenzkt mál að
lasða inn undir ljóðs nafni óliðaðri ræðu, jafnvel þótt fagrar
Þugsanir flytji, hvað þá ef innihald ókvæðisins er líka léfeg
vara. Sfíkt fesmáf heimtar nafni sínu samkvæmt og setningu
á blað, að ljóðvanur maður leitist við að fá fram bragliði og
takt. Það getur hann ekki, ef þetta skortir, nema með því
að leggja á skakkar áherzlur, og spillir sú tilraun málkennd
Itans og brageyra. Taki hann hitt ráðið að lesa sem laust mál
vasri, venur það inn í hann virðingarlevsi fyrir fegurðarkröf-
um réttnefndra ljóða og falsar merkingu nafns þess, er fram-
leiðslan er skreytt með, og er allt þetta betur ógert.
Vitað er, að tvennt má til þessa verks draga. Bæði þuría
menn tilraun um færar leiðir og er það útaf fyrir sig endur-
gjaldsvert og mikilla þakka að sannprófa, livað fært er og hvað
með öllu leiðarlaust. En rétt mun slíkum leitendum að hætta
varlega öðru en eigin velferð, t. d. spara sér útgáfu vanburða
fóstra. Eins er það skiljanlegt að maður, sem ætlar sér mikinn
hlut í virðingu þjóðar sinnar og ekki getur gert eitthvað verk
dl frægðar sér, reyni annað, og ljóðaklaufi, sem þó vill skáld'
heita og það endilega ljóðskáld, kalli framleiðslu sína ljóð, ef
hún á eitthvað af innihaldi sínu sameiginlegt við þau, þótt sú
uafngift sé engu réttari en að kalla hvatgerðan mann verkfúsan
hest af Jdví að hann hefur örleikann sameiginlegan við fjör-
hross. Löngunarskáldum slíkum er líka vorkunn, ef þau finna
hundið mál sitt bragðlaust og óformlegt, þótt þau reyni ann-