Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Blaðsíða 21
GUNNAR J. GUNNARSSON
mótunaraðilar eru einnig mikilvægir, s.s. leikskóli, skóli, kirkja, ýmiss konar félags-
starfsemi, fjölmiðlar, jafnaldrar og önnur tengsl við fullorðna. Allir þessir aðilar eru
í ákveðnu menningar- og félagslegu samhengi sem hefur áhrif á þá (sbr. ysta hring-
inn). Örvarnar sýna að allir þeir þættir sem þar eru settir fram eru í gagnvirku sam-
bandi. Barnið er þannig ekki óvirkur móttakandi áhrifa heldur bregst það við, velur
úr og hefur áhrif á umhverfi sitt, meðal annars fjölskylduna og uppalendurna. Fjöl-
skyldan er heldur ekki einangruð. Hún verður bæði fyrir áhrifum frá og hefur áhrif
á leikskóla, skóla, kirkju, félagsstarf, fjölmiðla, ættingja og vini svo dæmi séu tekin.
Þegar við skoðum trúarlega uppeldis- og félagsmótun út frá líkani þeirra Evens-
haugs og Hallens ber fyrst að hafa í huga að sú mótun er bæði margslungin og
flókin. Hún á sér stað í tilteknu félags- og menningarlegu umhverfi. Sá trúarlegi
skilningur og atferli sem fjölskyldan, leikskóliim, skólinn, fjölmiðlarnir o.fl. miðla
mótast af þeim trúarbrögðum og lífsviðhorfum sem eru ráðandi í menningunni.
Evenshaug og Hallen setja fjölskylduna í þungamiðju í sínu líkani. Augljóst er að
hlutverk hennar hlýtur að vera í sérstöðu því þar fer uppeldið fyrst og fremst fram
og hjá foreldrunum liggur frumskyldan og rétturinn varðandi uppeldið.
Þetta er í samræmi við eitt af því sem kennimenn á sviði trúaruppeldisfræði og
trúarlífssálarfræði hafa lagt áherslu á síðustu áratugi, þ.e. gildi eða mikilvægi trúar-
legrar uppeldismótunar allt frá fyrstu bernsku. Þar gegnir fjölskyldan lykilhlut-
verki. Trúarleg viðhorf og atferli foreldranna verða barninu fyrirmynd og tengilið-
19