Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Side 85

INGÓLFUR ÁSGEIR JÓHANNESSON
námsmati en núna. Kannski eru þó breytingarnar minnstar á elsta stiginu. Próf
eru enn mikið notuð þar en fagkennarar bafa þó tneira samráð við aðra fagkennara
en áður um prófeins og annað. Sjálfprófin, þ.e. þekkingarprófin, hafa líklega ekki
breyst mikið. Uppsetningin á prófunum er þó manneskjulegri. Áður voru þetta
próf sem voru handskrifuð á sprittstensil og það var meira um spurningar um
beinar staðreyndir. Núna reynir, að ég tel, á fleiri þætti, svo sem ályktunarhæfni.
Þannig tengjast prófin ekki eins tnikið staðreyndanámi (ártölum og þess háttar).
' Þetta hefur breyst, a.m.k. að einhverju leyti. Ég tel þetta eiga við um öll stig
grunnskólans.
Birta Káradóttir fjallar um tengsl námsmats og markmiða:
Hvað varðar námsmat og námskrárgerð þá er aðalbreytingin sú að allt er skráð.
Maður hélt að allt væri í kollinum setn þyrfti aðfara í og kenna og meta. Núna er
allt skráð og yfirfarið. Fagstjórar í t.d. íslensku fara yfir og bera saman og skoða
hvað var kennt og hvað ekki. í Ijós kemur að ýmislegt vantar af því setn átti að
kenna og öfugt. Þannig virðist námskráin ekki virt í raun.
Ég spurði Birtu hvort þetta væru ekki byrjunarörðugleikar og hvort það kæmist
ekki upp í vana að vinna eftir námskrá og markmiðum. Hún svaraði
að það væri líklegt og að kennarar væru afar misduglegir og misjafnlega kunn-
áttusamir í að nýta sér skólanátnskrá.
Helga Traustadóttir telur námsmat eirtn flóknasta hluta kennarastarfsins. Hún bendir
á að erfitt sé að meta nemanda „hlutlaust" og spyr:
Hvernig getur maður verið viss um að vera með mælitæki í höndunum sem segir
hið rétta utn nemandann?
Hún gagnrýnir notkun prófa, einmitt fyrir ónákvæmni:
/ rauninni veitir próf svo litlar upplýsingar að tnaður gæti allt eins gefið „eftir
hendinni". Það tttælir fyrst og fremst þekkingarþáttinn. Aðaláherslan þyrfti að
liggja á því að meta samskiptin, það að umgangast fólk. Eittnig hvort ttemendur
þora að spyrja spurninga, hvort þeir hafa hlotið þjálfun í að velja og hafna, greina
aukaatriði og þess háttar. Það er a.ttt.k. tilhneigittg til þess að námsmat hafi færst í
þessar áttir, ef ekki breytingar.
Þær aðferðir við skráningu og námsmat sem viðmælendur lýsa hér eru vandasam-
ari og sérhæfðari en að gefa staka einkunn fyrir próf. Við hlið prófa, sem enn eru
mjög mikið notuð, hafa komið margs konar aðferðir aðrar við að meta nám nem-
enda, einkum skráning á frammistöðu frá degi til dags eða viku til viku. Einnig er
meira gert að því að bera saman markmið og það sem gert er í skólanum í raun og
veru.
FLÓKNARA OG ERFIÐARA STARF -
EN ER ÞAÐ SÉRHÆFÐARA?
Ég get ekki annað en túlkað þau ummæli kennara, sem ég hef vísað í hér að framan
og eru valin sýnishorn úr viðtölunum 19, þannig að reyndum kennurum þyki kenn-
arastarfið vandasamara og flóknara en það var um 1970. Þeim þykir líka að álag
83