Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Page 118

FRUMKVÖÐLAR OG ANNAÐ FÓLK Í ÓLGUSJÓ UPPLÝSINGA____________________
LANDKÖNNUÐUR GERIST LEIÐSÖGUMAÐUR
Hugmyndir Nikis Davis um hvemig nota eigi upplýsingatækni á áhrifaríkan hátt í
námi og kennslu eru heldur bjartsýnni á möguleika skólanna (Davis 1997). Tilgang-
ur greinar hennar er líka að setja fram tillögur um aðferðir við að þróa áfram nýt-
ingu upplýsingatækninnar en þær tillögur byggir hún á rökstuddri greiningu á
þróuninni hingað til.
Nikis Davis segir að þróun í upplýsingatækni gerist fremur í stökkum en að
hún sé ferli. Fyrsta þrep einkennist oft af tilraunum frumkvöðla sem eru áhugasam-
ir og kraftmiklir einstaklingar. Næsta þrep einkennist af því að stjórnendur taka
forystu og farið er að samræma stefnumótun. Oft er byrjað að huga að tækjum og
hugbúnaði en smám saman er sjónum beint að námskránni - hvernig nýta megi
tæknina í þágu námsmarkmiða. Á þriðja þrepi er tæknin orðin eðlilegur hluti af
starfi stofnunarinnar og að því skal stefnt.
Til að þoka þessari þróun áleiðis verður að greina stöðu kennara og átta sig á að
þeir þurfa stuðning til að læra að nota upplýsingatækni. Við verðum að átta okkur
á að kennarar taka ákveðna áhættu með því að viðurkenna þörfina fyrir nýjungar,
með því gætu þeir verið að viðurkenna að núverandi starf þeirra sé úrelt. í ljósi
þessa er nauðsynlegt að skapa umhverfi sem styður kennara með ráðgjöf.
Mikilvægt er að átta sig á að verkefnið er liður í starfsþróun sem líta verður á
sem nám sem byggir á fyrri reynslu kennarans. Sú aðferð sem best hefur reynst eru
óformlegar samræður sem felast í því að ráðgjafinn hlustar og gefur góð ráð.
Hlutverk ráðgjafans er að benda á tengsl milli námskrármarkmiða og viðeigandi
tölvutækni og ganga jafnframt út frá persónulegri reynslu kennarans og þeim gild-
um sem kennaranum sjálfum finnst skipta máli í kennslu og námi (Davis 1997:256).
Ef rannsókn mín er mátuð við þessar hugmyndir er greinilegt að frumkvöðull-
inn íslenski hefur tekið þátt í fyrsta þrepi sem frumkvöðull en er nú að færa sig yfir
á annað þrep þar sem hann leggur áherslu á hlutverk stjórnenda og ráðgjafa og hef-
ur hug á að nýta reynslu sína sem ráðgjafi. Hugmyndir Heklu um hlutverk ráðgjafa
sýnist mér fara alveg saman við þær hugmyndir sem Nikis Davis lýsir.
FÓLKIÐ í FYRIRRÚMI
Brent Robinson leggur svolítið öðruvísi áherslur þegar hann lýsir þeim þrepum
sem stigin eru við að innleiða upplýsingatækni í skólastarfi. Hann segir að fyrsta
þrepið sé tæknin. Megináhersla er þá lögð á að tæki séu fyrir hendi og kennarar fái
þjálfun í tölvunotkun. Næsta þrep er kennslufræðin þegar farið er að beina sjónum
að kennslufræðilegum þáttum fremur en tækjum. En til að komast alla leið er óhjá-
kvæmilegt að stíga upp í þriðja þrepið sem felst í að vinna með breytingaferlið þar
sem áherslan er á mannlega þætti og unnið er út frá því sem vitað er um breytingar
í stofnunum (Robinson 1997:41).
Þetta er í samræmi við hliðstæðar kannanir á breytingum í menntun og skóla-
þróun almennt. Þróunin í upplýsingatækni frá tækjum og hugbúnaði til kennslu-
fræði og síðan ábendingar um að athyglin þurfi að beinast að mannlega þættinum í
nýtingu upplýsingatækni í skólum endurspegla til að mynda kenningar Michaels
116