Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Blaðsíða 84

SÉRHÆFÐ ÞEKKING KENNARA
miðsbundins náms og einstaklingsbundins náms svo og framkvæmd kennslu í skóla-
stofu eru flóknari verkefni en sá undirbúningur kennslu sem tíðkaðist um 1970.
Með þessu er þó ekki verið að gera lítið úr kennslu reyndra og góðra kennara enda
tóku margir viðmælenda minna rækilega fram að þeir hefðu lært góð vinnubrögð
af þeim kennurum sem þeir unnu með. Hlutverk kennara hefur líka breyst umtals-
vert, eins og fram kemur í ofangreindum ummælum. Eitt af því, aukin skráning
upplýsinga, er líka eðlileg afleiðing þess að kennurum finnist þeir þurfa að vita
hvar nemendur eru staddir í námsefninu og þeir treysta ekki á að muna hvar 20-30
nemendur eru staddir. Aukin skráning upplýsinga tengist kröfum um að meta nám
nemenda á fjölbreyttari hátt en tíðkaðist og aukin skráning kennsluáætlana tengist
kröfum um að meta skólastarfið. Við þetta bætist að nemendur eru ekki jafn
„meðfærilegir" og þeir voru um 1970.
Námsmat
Námsmat er meira skráð en áður og fleiri þættir eru metnir en áður. Tvímælalaust
er það vandasamara og flóknara en að leggja fyrir próf og láta einkunn ráðast ein-
göngu af því. Dæmi um þætti, sem eru skráðir, eru hegðun, frumkvæði, þátttaka í
samvinnu, hvort farið er vel með hluti, hvort hlutum er gleymt og margt fleira.
Jafnframt er nú niðurstaða úr því sem var gert í raun og veru í kennslustofunni
iðulega borin saman við markmið námskrár.
Tinna ívarsdóttir segir að aðferðir
við námsmat hafi breyst mikið. Mikið af upplýsingum um námsgetu, vandvirkni,
hegðun o.fl. er skráð, jafnvel eftir hverja kennslustund, en a.m.k. teknar margar
prufur á hverri önn. Efþetta er vel gert,fæst mikið út úr þessu. Þessu er skilað til
umsjónarkennara ef um er að ræða matsblöð frá fagkennara. Skráning afþessu tæi
var næsta lítil árið 1971. Þetta er tvímælalaust flóknari og sérhæfðari vinna núna.
Björg Helgadóttir ræðir um námsmat og upplýsingar sem eru sendar milli skóla:
Áður bara einkunn, einkum byggð á prófi (e.t.v. skyndiprófum og í mesta lagi
vinnubók til viðbótar) og fjöldi daga í skóla, þ.e. mæting. Nú er margt fleira metið
sem tilheyrir vinnubrögðum nemandans, svo sem hversu nemandi er fljótur að
koma sér að verki og hversu vel hann tekur þátt í umræðum. Margt er skráðform-
lega og annað óformlega. Upplýsingar þurfa aðfylgja börnum milli stiga og skóla,
t.d. til að meta þörf þeirra fyrir sérkennslu. Próf á þannig ekki að nota til að gefa
einkunnir, heldur til að greina þarfir. Sérkennsluþörf sem uppgötvast á unglings-
árum hefði oftast átt að vera unnt aðfinna hefði eðlilegri greiningu verið beitt og
síðan fylgst með og skráðar upplýsingar og þeim tniðlað með barni.
Ingimar Yngvason talar um fjölbreytni í því sem er metið:
í upphafi var þetta einhliða þekkingarmat og í mesta lagi líka eitthvað metin hegð-
un. Núna er formlegt mat þrisvar á ári og ýmsir þættir aðrir en þekking metin, svo
sem framfarir, félagsleg tengsl, hegðun, leiðtogahæfileikar, stundvísi o.fl. Á þessum
þáttum er nákvæmari skráning en áður sem undirbúningur undir foreldrafundi
þegar skriflegu námsmati er skilað. Auðvitað er framkvæmdin eitthvað misjöfn en
lagt er upp með að slíkir þættir séu nákvæmlega skráðir. Áður lá þrengri merking í
A
82