Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Page 93

GUÐRÚN KRISTINSDÓTTIR
ÓLAFUR H. JÓHANNSSON
ÁRANGUR SEM ERFIÐI?
Rannsókn á áhrifum
endurmenntunarnámskeiða á störf kennara
Hér er greint frá niðurstöðum athugunar sem bar yfirskriftina Hvernig nýtast endur-
menntunarnámskeið grunnskólakennurum? í rannsókninni var leitast við að athuga nokk-
uð ítarlega áhriffárra námskeiða fremur en að fá heildaryfirlit. Þessi nálgun er talsvert frá-
brugðin því mati sem fram hefur farið á námskeiðum endurmenntunardeildar Kennara-
háskóla íslands hingað til því að hér er leitast við að lýsa áhrifum endurmenntunar á störf
kennara.'
Endurmenntun kennara er gefinn æ meiri gaumur enda mikilvægt að hún sé í
sífelldri endurskoðun og þróun. Nýlega hafa orðið talsverðar skipulagsbreytingar í
þessum efnum í kjölfar yfirfærslu rekstrar grunnskóla til sveitarfélaga. Forræði yfir
endurmenntun færist nú í auknum mæli frá menntastofnunum kennara og kennur-
um sjálfum til skólastjórnenda og sveitarfélaga. Ekki er ljóst hver áhrif þessara
kerfisbreytinga verða en vera kann að nokkuð dragi úr beinu frumkvæði og val-
frelsi einstakra kennara sem hingað til hefur verið verulegt.
Námskeið endurmenntunardeildar Kennaraháskólans hafa verið metin með
skipulegum hætti um langt árabil. Hinir fjölmörgu kennarar sem sótt hafa nám-
skeið þekkja vel til þessa; matið fór frarn strax að námskeiði loknu þannig að þátt-
takendur fylltu út matsblöð og skiluðu áður en þeir héldu heimleiðis. Á þennan
hátt fékkst gott yfirlit yfir mat þátttakenda við námskeiðslok og nokkur saman-
burður milli námskeiða. Matið nýttist vel bæði umsjónarkennurum námskeiða og
Kennaraháskólanum við skipulagningu endurmenntunar. Þessi aðferð gaf þó enga
innsýn í áhrif námskeiðanna á starf þátttakenda að þeim loknum. Um það atriði
hefur lítið verið vitað sem er þó grundvallaratriði.
Leitað var svara við eftirfarandi spuniingum: Hafa endurmenntunamámskeiðin
áhrif á starf grunnskólakennara? Ef svo er, um hvers konar áhrif er að ræða? Vara þau
um skamman eða langan tíma? Lúta áhrifin fyrst og fremst að viðhorfum, kennsluað-
ferðum, auknu áræði til nýjunga, breytinga á starfsanda? Er unnt að rekja breytingar í
starfi beint til áhrifa frá námskeiðunum? Er munur á áhrifum eftir námskeiðsformi
(sumarnámskeið, námskeið á starfstíma skóla)?
Höfundar þakka Rannsóknarsjóði Kennaraháskóla islands fjárstyrk og aðstoð við öflun og úrvinnslu gagna.
Sérstakar þakkir fá Guðný H. Gunnarsdóttir og Gunnhildur Óskarsdóttir fyrir símaviðtölin og Fjölnir Ás-
bjömsson fyrir úrvinnslu eigindlegra gagna.
Uppeldi og menntun - Tímarit Kennaraháskóla íslands 8. árg. 1999
91