Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.1998, Blaðsíða 83

Tímarit lögfræðinga - 01.12.1998, Blaðsíða 83
beint að hverjum þeim, sem umboð hefur til þess að efna skylduna fyrir skuld- ara. I áskorun má ekki krefjast neins annars af skuldara en þess, sem kröfu- hafinn á rétt til, eða sem nauðsynlegt er til þess að forða vanefndum.63 2.4.5 Vilja- og hæfnireglan Þess er áður getið, að hvort sem greiðsludrátt er að rekja til sakar skuldara eða afsakanlegra atvika, er um vanefnd af hálfu skuldara í lögfræðilegum skiln- ingi að ræða. Það má hins vegar ljóst vera, að fyrir getur komið, að greiðslu- dráttur verði vegna mistaka, misskilnings eða vanþekkingar. Af þessu hefur leitt, að í réttarframkvæmdinni hefur myndast óskráð réttaregla til verndar þeim skuldurum, sem ekki greiða skuld sína á réttum tíma vegna mistaka, misskiln- ings eða afsakanlegrar vanþekkingar, þ.e. hin svokallaða vilja- og hæfniregla. Inntak vilja- og hæfnireglunnar er það, að greiði skuldari ekki skuld sína á réttum tíma, og augljóslega er ekki um að kenna vilja- eða getuleysi hans til að greiða, hefur stuttur greiðsludráttur ekki í för með sér hinar alvarlegri van- efndaafleiðingar eins og t.d. riftun eða eindögun ógreiddra eftirstöðva skuldar, sbr. H 1983 963. í þessu sambandi er rétt að hafa í huga, að greiðsludráttur, sem verður vegna mistaka eða misskilnings er í sjálfu sér vanefnd af hálfu skuldara. Þýðing vilja- og hæfnireglunnar er hins vegar sú að milda afleiðingarnar með því að koma í veg fyrir beitingu hinna alvarlegri vanefndaúrræða. H 1983 963. P gaf út hinn 27. nóvember 1978 skuldabréf til handhafa að fjárhæð 150.000 krónur. Það var tryggt með veði í fasteign og skyldi greiðast með þremur jöfn- um árlegum afborgunum með gjalddögum 1. september ár hvert, í fyrsta sinn 1. sept- ember 1981. Ó, sem var handhafi bréfsins, kom því til innheimtu í Útvegsbanka ís- lands í Hafnarfirði. Ákvæði var þess efnis í bréfinu, að heimilt væri að gjaldfella höf- uðstól þess vegna vanskila á greiðslu afborgana. Er greiða skyldi fyrstu afborgun af bréfmu, fékk P tilkynningu frá bankanum um gjalddaga og greiðslustað, en þau mistök urðu af hálfu bankans, að í tilkynningunni var P aðeins krafin um 5000 krónur í stað 50.000 króna. P, sem var forstjóri og aðaleigandi bifreiðaumboðs, fól starfsmanni sín- um að greiða kröfuna samkvæmt áðumefndri tilkynningu. Kvaðst P fyrir dómi ekki hafa gaumgæft tilkynninguna, þegar hún barst, enda væri hann ekki viss um að hafa þá verið hér á landi. Hins vegar sagði hann, að sér hefði verið ljóst, þegar skuldabréfið var gefið út, að fyrsta afborgun væri 50.000 krónur. P kvaðst ekki hafa gert sér grein fyrir mistökum þessum, fyrr en hann fékk kröfubréf frá lögfræðingi Ó, þar sem til- kynnt var um gjaldfellingu bréfsins og hann krafmn um greiðslu eftirstöðva þess. Kvaðst P hafa fengið tilkynningu þessa 25. nóvember 1981. P kannaði hjá bankanum, hvemig í málum lá, og var honum af bankans hálfu tjáð, að Ó hefði þá fáum dögum áður komið í bankann og gert athugasemdir við innheimtu bankans. Hefði Ó þá verið tjáð, að bankinn skyldi koma þessu í lag, en það hafi Ó ekki viljað samþykkja og kraf- ist þess að fá skuldabréfið afhent. Næsta dag, þ.e. 26. nóvember 1981, geymslugreiddi P það, sem vangreitt var af bréfinu, og mótmælti gjaldfellingunni í bréfi til Ó. I dómi Hæstaréttar sagði, að Ó hefði komið bréfinu til innheimtu í Útvegsbanka fslands í 63 Sjá Julius Lassen: Obligationsretten I, bls. 421-423, og Henry Ussing: Obligationsretten, bls. 49. 335
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit lögfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.